اگزمای اطفال
یکی از بدترین بیماری های پوستی در انسان ها، اگزمای اطفال است که اگر چه تحقیقات زیادی پیرامون آن انجام شده است اما هنوز اطلاعات کاملی در مورد این بیماری در دست نیست. نمی توان اگزما را یک بیماری مجزا دانست زیرا ضایعاتی که ناشی از
این بیماری رخ می دهد، واکنش پوست را نسبت به عوامل مختلف نشان می دهد که تاثیر این عوامل در افراد مختلف متفاوت است برای مثال در عین حال که در برخی افراد منجر به اگزما می شود در افراد دیگر تاثیری نخواهد داشت.
اگزما در شیرخواران نسبت به دوره های سنی دیگر متفاوت بوده و صفات خاص خود را دارد. اما در کودکان بزرگتر این بیماری شبیه به بزرگسالان است. لذا در این قسمت لازم دانستیم به بررسی اگزمای اطفال بپردازیم.
شرح بیماری
این بیماری که در افراد شیرخوار شایع تر از کودکان دیگر است، بیشتر در اطفال چاق دیده می شود به گونه ای که باعث می شود طفل تندرستی خود را از دست بدهد. این بیماری علائمی مختلفی دارد که در ادامه بیان خواهیم کرد:
اگزمای اطفال از ماه دوم زندگی طفل شروع شده و از ماه نهم به بعد علامت خاص شیرخواران، برطرف خواهد شد.
اولین آثار بیماری در پوست دیده می شود که منجر به قرمزی و گرم شدن صورت شده و به راحتی می توان تورم پوست را مشاهده کرد.
بعد از صورت و ظهور علائم روی گونه ها و پیشانی، علائم به گوش به ویژه در قسمت درز خلفی گوش ها سرایت کرده تا این که به کل سر و بقیه بدن برسد. اما لازم است بدانید که غالبا حفره های صورت همانند دور چشم، دور سوراخ بینی و دهان از اگزما
در امان هستند.
پوست بیمار شبیه به چرمی خواهد شد که شکل دادن به آن مشکل است.
از ضایعاتی که در پوست ایجاد شده اند مایعی ترشح می شود که اگر به سر برسد، منجر به چسبیدن موها به یکدیگر شده و لایه های زرد و کثیف روی سر ایجاد خواهد شد.
به دلیل خارش شدید پوست، روی صورت زخم هایی ایجاد می شود که کم و بیش خونی بوده و بعضی از آن ها عفونی شده و یا در غده های لنفاتیک مربوط آدنیت (تورم غده) بروز می کنند.
خارش های شدید منجر به بی تابی و بی خوابی کودک شده و همین مسئله لاغری و ضعف را به دنبال خواهد داشت. که البته در چنین مواردی حال مادر بیشتر از کودک تحت نظر و مراقبت است که در اغلب موارد مقاومت خوبی در برابر علائم از خود نشان می
دهد.
با سرایت بیماری به اکثر نقاط بدن و طولانی شدن بیماری، پوست سخت و بسیار ضخیم شده و خطوط عادی پوست و خارش شدید بر روی پوست نمایان می شود.
سیر بیماری
اصولا اگزمای اطفال یک بیماری مزمن است که در اثر عوامل ناشناخته شدت پیدا کرده و یا علائم آن تنزل پیدا می کند. عواملی همانند نیش زدن دندان کودک و یا کسالت مادر در اثر یبوست و قاعده شدن منجر به شدت بیماری خواهد شد و به عکس در شروع
بیماری هایی که با تب همراه هستند، علائم پوستی بیماری بهبود پیدا خواهد کرد. حال به محض این که تب رفع می شود، دوباره علائم بیماری همانند قبل خود را نشان می دهد.
همچنین لازم است بدانید که گاها تناوبی عجیب بین آسم و اگزما دیده می شود که در این حالت تنگی نفس کودک و بروز علائم وحشتناک آسم، با کاهش علائم اگزما و حتی بهبود علائم پوستی همراه خواهد بود. به محض این که تنفس کودک به حالت عادی بازگشت
مجددا خارش های پوستی آغاز می شود.
گاها زمانی که اگزما طولانی می شود، عوارض محلی یا عمومی همانند عفونت نیز رخ می دهد. در چند حالت این عفونت رخ می دهد:
1- جایگزین شدن میکروب در حوالی ریشه های موهای پوست
2- چرک آلود بودن ترشحات اگزما و ایجاد لکه های زرد رنگ روی پوست
3- تجمع چرک زیر پوست و ایجاد دمل که با نیشتر می توان چرک را خارج نمود.
اگر قرار است به کودک مبتلا به اگزما واکسن آبله بزنید باید صبر کنید تا بیماری فروکش کرده و پوست کودک بهبود یابد تا واکسن در قسمت سالم پوست تزریق گردد زیرا در غیر این صورت اگر واکسن را در زمان ابتلا به اگزما بزنید، تاول های پوستی
زیادی ایجاد خواهد داشت.
عوارض عمومی
اگزما نیز همانند هر بیماری عفونی دیگر می تواند منجر به بروز عوارض خطرناک همانند نفریت های صعب العلاج، اسهال های خطرناک و حتی مننژیت های خطری و کشنده خواهد شد. اما در اگزمای مربوط به شیرخواران علائم و عوارض خاص و وحشتناکی رخ می
دهد که ناگهانی و همزمان با بهبود علائم ظاهری پوستی بروز کرده و نهایتا منجر به مرگ سریع می شود. دو عارضه که منجر به مرگ می شود عبارتند از:
1- تلف شدن کودک در اثر تب شدید و رنگ پریدگی در مدت کوتاه
2- افزایش شدید دمای بدن (هیپرترمی) که منجر به مرگ طفل شیرخوار بعد از جراحی می شود.
همین دو علامت منجر به اختلالات کلی در بدن کودک می شود و حتی گاهی مرگ به حدی سریع است که این دو علامت بروز نمی کند. در هر حال این پیش آگاهی و عوارض تنها در شیرخواران رخ داده و در افراد بالغ مشاهده نمی شود. اما لازم است بدانید که
این عوارض به ندرت رخ داده و غالبا شیرخوارانی به آن مبتلا می شوند که در بیمارستان بستری شده اند لذا توصیه می شود که اطفال مبتلا به این بیماری را در بیمارستان بستری نکنید.
عوامل بروز بیماری
فاکتورهای مختلفی در بروز اگزما دخالت دارند که دو عامل مهم و اصلی آن عبارتند از:
1- آلرژی
نباید تاثیر آلرژی بر روی بروز اگزما را نادیده گرفت. این عامل منجر به عارضه هایی در بدن بیمار خواهد شد:
بسیاری از بیماران در آینده دچار عوارضی همانند زکام تابستانی، کهیر و…. خواهند شد.
همچنین والدین و نزدیکان این بیمار اکثرا کم و بیش به این بیماری ها مبتلا بوده و یا هستند.
آئوزینوفیلی یک علامت شایع در بیماران مبتلا به اگزماست که در خون بیمار وجود دارد.
همچنین در خون افراد مبتلا به اگزما، مقادیر زیادی آنتی کر نسبت به مواد غذایی یافت می شود. البته این مواد در کودک سالم هم دیده می شود و به همان دلیل به آن آلرژی فیزیولوژیک گفته می شود اما این آثار همزمان با بروز عوارض پوستی و زایل
شدن آن ها با اصلاح توارث ظهور می کنند.
2- ساختمان پوست شیرخواران
در دوران شیرخواری هم پست فرد یک لطافت خاصی داشته و هم این که از نظر ساختار شیمیایی و مویرگی با دوران سنی دیگر متفاوت است. در مورد ویژگی های پوست لازم است بدانید که در سال اول عمر، آب و نمک پوست زیاد بوده و نسبت پتاسیم به سدیم پایین
است. در این زمان پوست نوزاد دارای قابلیت تحریک خاصی است و مسلما این علائم در بروز عوارض پوستی تاثیرگذار هستند. با توجه به این که اهمیت این عوارض به مرور زمان کم می شود لذا از بعد از ماه دوازدهم تا هجدهم، اگزما از بین خواهد رفت.
درمان وضعیت پوستی
به منظور این که بتوان وضعیت پوستی بیمار را درمان کرد از روش های درمانی و دارویی مختلفی کمک گرفته می شود که تاثیر مثبت آن ها در درمان بیماری شناخته شده است:
1- امساک در آب و نمک
2- تجویز پتاسیم به منظور اصلاح مقدار این ماده در نسبت پتاسیم به سدیم
3- توجه بیشتر به استفاده از چربی در مواد غذایی چرا که به نظر برخی از پزشکان، اگزما بیماری ناشی از کمبود چربی است که باید در غذای فرد از چربی خوک یا روغن های گیاهی استفاده نمود. تحقیقاتی که در این باره انجام داده
ایم، این گفته را ثابت کرده است.
4- پرهیز از استفاده از قند در رژیم های غذایی
دلایل بروز بیماری
علت بیماری بر پایه حدس و گمان یافت می شود که در ادامه به مهمترین این عوامل اشاره می کنیم:
1- آلرژی کودک به چربی موجود در شیر و همچنین ساختار ویژه پوست بدنش از عوامل اصلی اگزمای اطفال هستند.
2- با توجه به این که بیمار چاق بوده و اشتهای کاملی دارد لذا در خوردن قند آب که متشکل از آب و هیدرات های کربن است زیاده روی کرده و همین مسئله می تواند به بروز عوارض پوستی در بیمار کمک کند. اما از زمانی که بیمار
شروع به لاغر شدن کرده و و یا به اسهال و بیماری عفونی مبتلا می شود، شرایط پوستی بیمار بهتر خواهد شد.
3- تحریکات محلی من جمله پوشاندن و عرق زیاد، قنداق غیر قابل نفوذ و بستن طفل
4- تاثیر محسوس و سریع آب و صابون در شدت بیماری
معالجه بیماری
با توجه به آنچه بیان کردیم الان زمان آن فرا رسیده است که راه های درمانی را بیان کنیم:
1- اگر طفل شما چاق و فربه است باید امساک در دستور غذایی لحاظ شود. برای این منظور باید به صورت زیر عمل نمود:
طفل باید زمان کمتری از پستان تغذیه کند.
قبل از شیر دادن به بچه حتما یک لیان آب بر روی دهان آن قرار دهید تا اشتهای او را کاهش دهد.
در کودکانی که با غذای مصنوعی تغذیه می شوند باید قند کمتر و شیر پرچرب را استفاده نمود.
2- همان گونه که قبلا بیان شده است باید نسبت پتاسیم به سدیم زیاد شود برای این منظور می توان از دارو و یا میوه استفاده نمود چون میوه به اندازه کافی پتاسیم دارد.
3- آب رژیم غذایی کودک را با احتیاط کم کنید.
4- به هیچ عنوان طفل را از شیر دادن محروم نکنید چرا که نه تنها اگزما را درمان نخواهد کرد بلکه نتیجه عکس داشته و شدت بیماری را زیاد می کند.
5- بهتر است تغذیه کودک با غذاهای مصنوعی را زودتر از کودکان دیگر آغاز کنید تا وضعیت پوستی بیمار زودتر درمان گردد.
6- عمده ترین مرحله درمان بیماری، درمان ضعیت پوستی بیمار است. برای این منظور باید اقدامات زیر را انجام داد:
با توجه به این که پوست نباید به هیچ عنوان تحریک شود لذا به هیچ عنوان طفل نباید در معرض سرمای شدید و باد تند قرار گیرد. حتی لباس پوشیدن زیاد و عرق کردن هم مضر شناخته شده است.
کودکان را با آب حمام نظافت نکنید بلکه برای این منظور از روغن زیتون و بادام استفاده کنید.
ناخن های کودک باید کوتاه باشد تا صورتش را در اثر خارش مجروح نکند.
برای این که حواس کودک از عوارض پوستی اگزما منحرف شده و کمتر خود را بخاراند بهتر است او را به گردش ببرید.
حتی برای این که کودک صورت خود را نخاراند می توان در بازوی کودک یک مقوای نسبتا محکم قرار دهید تا کودک نتواند دست خود را خم کند.
استفاده از اکسید دو زنگ، طلق گلیسیرین و آب مقطر 15 گرم بر روی عوارض پوستی کمک می کند تا خارش آن تسکین پیدا کند.
7- قطرات معدنی از جمله داروهایی است که تاثیر خوبی در درمان بیماری دارد.
8- ممکن است که عوارض اگزما منجر به عفونت و زرد زخم شود. در این زمان ابتدا باید زخم زرد را درمان نمود.
علائم بیماری :
خشکی و خارش پوست
قرمزی پوست همراه با خون ریزی وخروج مایع در نواحی دست ها ، صورت، گردن، آرنج و پشت زانوها
