اندام شناسی

دستگاه عصبی خودکار

دستگاه عصبی خودکار

اسامی دیگر :
سمپاتیک-پاراسمپاتیک-دستگاه عصبی خودکار-اعصاب خودکار

نام علمی :
Autonomic Nervous System or ANS

نوشته های مشابه

شرایط پایدار درون بدن را هموستازی می گویند که وظیفه کلیدی حفظ این شرایط بر عهده دستگاه عصبی خودکار است. علت این که به این دستگاه، خودکار بودن نسبت داده می شود این است که بیشتر فعالیت های آن بدون وابستگی به هوشیاری ذهنی رخ می دهد
و ما غالبا متوجه آن ها نمی شویم. این دستگاه عصبی متشکل از زنجیره هایی از گره هایی در هر دو طرف نخاع بوده و در سطح وسیعی خودکار عمل می کند تا بتواند چه در کوتاه مدت و چه در طولانی مدت، پاسخ های ارادی را ایجاد کند.  عملکرد سیستم عصبی اتونوم از طریق هیپوتالاموس
کنترل می گردد.

1.دستگاه اعصاب سمپاتیک  (Sympathetic nervous system)

مراکز سمپاتیکی در هیپوتالاموس و شاخ طرفی T1 تا L2 نخاع قرار دارد. گره های سمپاتیک به صورت زنجیره ای در دو طرف نخاع قرار دارند که در تصویر زیر شما می توانید یک زنجیره در یک طرف را مشاهده کنید. دستگاه سمپاتیک یک نقش عمومی در تنظیم
فعالیت احشاء دارد.

2.دستگاه اعصاب  پاراسمپاتیک  (Parasympathetic nervous system)

این گره ها داخل اندام ها قرار گرفته اند. مراکز پاراسمپاتیکی در دو بخش مغزی و نخاعی قرار دارند. بخش مرکزی شامل هسته های پاراسمپاتیکی اعصاب مغزی زوج 10 ، 9 ،7 ،3 و بخش نخاعی شامل  شاخ طرفی قطعات نخاعی S2 تا S4 می باشند.  دستگاه پاراسمپاتیک
بصورت اختصاصی برای هر عضو الیاف جداگانه ای دارد و عملکرد آن عکس عملکرد سمپاتیک است.

دستگاه عصبی خودکار(ANS)

.

 

اعمال سمپاتیکی و پاراسمپاتیکی:

همان طور که در بالا اشاره شد دو بخش سمپاتیک و پاراسمپاتیک بر عکس یکدیگر عمل می کنند به این معنا که بخش سمپاتیک بدن را آماده کار کرده ولی بخش پاراسمپاتیک بدن را به حالت عادی باز می گرداند تا بتواند انرژی در خود ذخیره کند.
در جدل زیر اعمال سمپاتیکی و پاراسمپاتیکی برای برخی از اندام های بدن با هم مقایسه می شوند:

 

نام اندام

پاسخ سمپاتیکی

پاسخ پاراسمپاتیکی

چشم

گشاد کردن مردمک

تنگ کردن مردمک

غدد اشکی

کاهش جزئی ترشح اشک

افزایش ترشح

قلب

افزایش تعداد و قدرت ضربان قلب

کاهش تعداد و قدرت ضربان قلب

ریه ها

اتساع برانکوس ها و کاهش ترشحات

انقباض برانکوس ها و افزایش ترشحات

لوله گوارش

کاهش حرکات دودی، انقباض اسفنکترها، انقباض عروقی جهت هدایت خون به ارگان های حیاتی

افزایش حرکات دودی، افزایش ترشحات، شل کردن اسفنکتر داخلی مقعد جهت دفع

کبد

سنتز گلوکز و شکستن گلیکوژن

کمک به سنتز و ذخیره گلیکوژن

غدد بزاقی

کاهش میزان و افزایش ترشحات

افزایش ترشحات

سیستم تناسلی

انزال و ارگاسم، از بین بردن حالت نعوظ

نعوظ

سیستم ادراری

کاهش تولید ادرار از طریق انقباض مویرگ های گلومرول کلیوی، انقباض اسفنکتر داخلی پیشابراه مذکر

انقباض عضلات دیواره مثانه جهت کمک به تخلیه ادرار، منقبض کننده اسفنکتر داخلی پیشتبراه و افزایش ساخت ادرار

هماهنگی متعادل

عضلات بدن باید همواره در حالت تعادل باشند تا به بهترین نحو عمل کرده و سلامت بماند. برای این منظور بخش هایی از دستگاه عصبی خودکار وارد عمل می شوند. این قسمت ها ابتدا پیام را به عضلات فرستاده و سپس در برخی از عضلات منجر به انقباض
و در بعضی دیگر منجر به کشیدگی می شود. در نتیجه انقباض و کشیدگی همزمان منجر به تعادل خواهد شد. برای مثال قطر مردمک چشم مدام در حال تغییر است اما باید اعمالی انجام شود تا قطر مردمک همواره تعادل داشته باشد. برای این منظور در عنبیه دو دسته عضله صاف وجود دارد که
عضلات صاف حلقوی در داخل و عضلات صاف شعاعی در خارج قرار گرفته اند. گیرنده های چشم زمانی که نور را دریافت می کنند پیام هایی را به مغز فرستاده و در نتیجه با کمک عضلات قطر مردمک تنظیم می شود.

تنگ شدن مردمک چشم

زمانی که نور در محیط زیاد باشد و یا برای دیدن اشیا از نزدیک مردمک چشم تنگ می شود در این زمان اعصاب پاراسمپاتیک وارد عمل شده و منجر به انقباض عضله خواهد شد.

گشاد شدن مردمک چشم

در گشاد شدن مردمک چشم اعصاب سمپاتیک دخیل هستند که با ایجاد سیگنال های باز کننده و از طریق کوتاه کردن عضلات منجر به گشاد شدن چشم می شوند.

 

دستگاه عصبی خودکار(ANS)

 


برای افزودن دیدگاه باید شوید.

نمایش بیشتر

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

همچنین ببینید
بستن
دکمه بازگشت به بالا