سرخک

سرخک یا گل افشان
سرخک نوعی بیماری عفونی و بسیار مسری است  که “سیدن هام” این بیماری را از مخملک و آبله تمییز داد. عامل این بیماری ویروس است که در ترشحات بینی، چشم، دهان و خون بیمار وجود دارد. این عارضه، رایج ترین تب در دوران کودکی است و غالب کودکان به این عارضه مبتلا خواهندشد.
البته در سالمندان هم دیده شده است که به سرخک مبتلا شدهاند اما دلیل کم بودن آمار ابتلا به سرخک در میان سالمندان، مصونیتی است که به دنبال ابتلا به این بیماری در کودکی، به دست آورده اند.
کودکان از دوران شیرخوارگی تا یک سالگی در صورتی به ندرت به سرخک مبتلا میشوند که مادرشان به این بیماری مبتلا شده باشد و مصونیت پیدا کرده است. در نتیجه مصونیت به صورت ارثی به کودک رسیده و او را 12-6 ماه در امان خواهد گذاشت. در غیر این صورت ممکن است کودک همان چند
روز اول تولد هم به این بیماری مبتلا شود.
سرخک در هر فصلی بروز میکند ولی در اواخر زمستان و اوایل بهار بیشتر است.

این بیماری به صورت مستقیم  و گاهی هم غیر مستقیم سرایت میکند.  همان گونه که بیان شد عامل این بیماری که هنوز شناخته نشده است، در ترشحات بینی و چشم وجود دارد در نتیجه در زمان سرفه و عطسه در هوا پخش شده و به بدن دیگران وارد میشود. با
توجه به این که عامل بیماری، در هوای آزاد زیاد دوام نمی آورد لذا این بیماری بیشتر به صورت مستقیم و تماس با فرد بیمار منتقل می شود. به همین دلیل بهتر است که از بیمار بیش از یک متر فاصله داشته و اطراف آن یک مانع وجود داشته باشد. متاسفانه سرخک از روزهای اول یعنی
قبل از بروز آن و مشخص شدن بیماری، مسری است و در این زمان احتمال شیوع بیشتر است. با ظهور دانههای قرمز رنگ بر روی پوست  که حدود 5-4 روز  طول میکشد، قدرت سرایت بیماری کم خواهد شد به گونه ای که با از بین رفتن این دانه ها، سرخک تمام میشود.
این بیماری در تمام دنیا وجود دارد اما در برخی از مناطق، بومی شده است. سرخک در محل های پرجمعیت بیشتر است. لازم است بدانید که این بیماری هر سال، هزاران نفر را در اثر عوارض نخستین از بین میبرد و از طرفی به دلیل ضعیف کردن بدن بیمار، احتمال ابتلا به حصبه و سل در
کودک زیاد میشود.
علائم بیماری
این بیماری 4 هنگام دارد:

 1- هنگام کمون یا نهفتگی
که از زمان ورود میکروب به بدن تا 12-10 روز زمان می برد و در این مدت هیچ علامتی را نشان نمیدهد.

2-    هنگام استیلا
بعد از 12 روز، زمان سرایت بیماری به آرامی شروع میشود علائم این دوران شامل:

•   نزله چشم و دماغ که با خارش چشم و عطسههای پی در پی همراه است.
•    چشم ها قرمز و اشک آلود، پلک ها متورم میشود.
•   صورت گر گرفته است.
•  ترشح آبکی و سفید به صورت دائمی از بینی که پر از میکروب هستند.
•   افزایش تب بیمار که تا روز دوم بیماری ممکن است به 39 درجه برسد.
•    تب با لرز همراه نیست.
•   بروز چند دانه سفید و کوچک به نام کوپلیک روی گونه ها و در مقابل دندانهای آسیا که به سختی قابل تشخیص است.

3-    هنگام بثورات یا گل افشان
گلهای سرخک از شب چهارم بیرون میریزد و ابتدا در پشت گوش و پیشانی و صورت نمایان میشود.  این گلها، دانههای گلگونی برآمده و با کناره های نامنظم و خیلی نرم هستند که در زیر انگشت، شبیه مخمل هستند. اگر دانه ها را فشار دهید، رنگ آنها می پرد و با برداشتن فشار مجددا
قرمز میشود.  دانه های سرخک از هم جدا هستند به گونه ای که بین آنها پوست سالم و طبیعی وجود دارد ولی گاهی هم به یکدیگر میچسبند. دانه های سرخک 2-1 به حد نهایی قرمزی خود رسیده و بعد در مدت 4-3 روز از بین میروند.  با بروز این دانهها، حال بیمار بدتر شده و سرفههای
او شدیدتر میشود. در این دوره حتی ممکن است بیمار اسهال هم داشته باشد. اما از روز دم گل افشانی، کم کم حال بیمار رو به بهبودی میرود.
4-    هنگام پوست ریزی
بعد از اینکه دانه ها از بین رفتند، جای آنها پوسته پوسته شده و پوست های کوچک و نازکی کنده می شود. این نوع پوست ریزی دقیقا برعکس بیماری مخملک است که پوستها تکه تکه کنده میشوند.
در کل لازم است بدانید که دوران سرخک به طور متوسط از ابتدای شروع علائم تا اخرین پوست ریزی، 12-10 روز زمان می برد.
عوارض سرخک
خود سرخک خطرناک نیست بلکه عوارض آن خطرناک خواهد بود:

•   سینه پهلو که خطرناک ترین عارضه آن است و در کودکان ضعیف، کشنده است. در این عارضه، تب بیمار زیاد شده و سرفههای شدید همراه با تنگی و حتی خفگی رخ میدهد. بچه به صورت سطحی و تند تنفس کرده، صورت او کبود شده و حالت عمومی او بد میشود.
•    بروز سل که مهمترینعارضه ریویاست و در نتیجه آن ضعف و نقاهت بعد از سرخک رخ میدهد.
• التهاب چرکیگوش که غالبا دو طرفه است و عارضه شایعی است که بعد از رفع سرخک هم تا مدت ها باقی میماند.
•   اسهالهای شدید که غالبا در زمان گل افشانی شروع شده و اگر طولانی شود میتواند بیمار را از پای در بیاورد.
•   التهاب مراکز عصبی که به صورت تشنجات و یا فلج برخی از اعضای بدن بروز میکند. نیمی از بیماران در این حالت میمیرند.
• عوارض قلبی و کلیوی به ندرت رخ میدهد.

پیشگیری و مصونیت
این بیماری بیشتر زمان سرایت می کند که هنوز علائم بروز نکرده است در نتیجه بعد از مشخص شدن بیماری، جدا کردن او از دیگران، زیاد اثر بخش نخواهد بود. در برخی از جوامع، خواهر و برادر فرد مبتلا به سرخک تا 18 روز نباید به مدرسه برود زیرا  در این مدت، حد اعلایی است
که علائم سرخک در بیمار بروز می کند.  برای پیشگیری، می توان از سرم هایی استفاده نمود  که البته باز هم نتیجه رضایت بخشی ندارد. لازم به ذکر است که با یک بار گرفتن سرخک، نسبت به آن مصون می شوید.