قاعدگی، یکی از فرآیندهای طبیعی بدن زنان می باشد، که از ابتدای بلوغ تا زمان یائسگی ادامه دارد. سن قاعدگی معمولاً از 12 الی 13 سالگی آغاز شده و همراه با آن، دختران و زنان برای بارداری آماده می شوند. البته این زمان بندی برای مواقعی است، که فرد در شرایط نرمال قرار داشته باشد. در غیر این صورت برخی از افراد ممکن است قاعدگی زودتر از موعد را تجربه کنند. در این شرایط، معمولاً پزشک از هورمون درمانی برای به تعویق انداختن زمان قاعدگی زودتر از موعد استفاده می‌نماید. برای همین نیز باید آموزش به دختران را از همان ابتدای دوران نوجوانی آغاز کنید.
البته قاعدگی زودتر از موعد، علاوه بر دختران، در زنان نیز به کرات دیده می شود. در این حالت معمولاً از اصطلاح “جلو انداختن زمان قاعدگی ” استفاده می گردد. حتی گاهی در فواصل بین دو قاعدگی، فرد دو بار پریود می گردد(فواصل طبیعی قاعدگی معمولاً 28 روز است، البته این دوره می تواند در برخی از افراد تا 35 الی 45 روز نیز به درازا بکشد). از آنجایی که این رفتار فیزیولوژیک بدن طبیعی نیست، فرد باید به محض تجربه قاعدگی زودتر از موعد، آن هم به مدت چندین ماه، به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کند(توجه داشته باشید که بی نظمی در قاعدگی، تا 2 سال اول قاعدگی طبیعی است).
عواملی که سبب قاعدگی زودتر از موعد می شوند
- یائسگی
معمولاً زنان در سال های آخر دوران قاعدگی خود، دچار قاعدگی زودتر از موعد و یا قاعدگی بدون تخمک گذاری می شوند. سن یائسگی در بین نژاد ها و افراد با ژنتیک مختلف، متفاوت است. از این رو برای دانستن سن یائسه شدن، می توانید به سابقه خانواده مادری خود توجه نمایید.
- فشار های روحی و روانی
دومین عاملی که سبب قاعدگی زودتر از موعد می گردد، فشار های روانی و استرس و ترس است. این حالت روحی می توانند نتیجه معکوس نیز داشته باشند. اما اگر برای شما فشارهای روحی سبب قاعدگی زودتر از موعد می شود، باید با کمک یک مشاور و یا تغییر سبک زندگی خود، این اختلال را درمان کنید.
- سندرم تخمدان پلی کیستیک
یکی از بیماری های شایعی که سبب بروز قاعدگی بدون تخمک و در نتیجه بی نظمی قاعدگی می گردد، سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) است. معمولاً از هر 10 زن، یکی از آن ها به این عارضه مبتلا می باشد. علت بروز این بیماری می تواند مربوط به هورمون های نامتعادل و یا مقاومت به انسولین باشد.
- وجود فیبروم
فیبروم یک توده سلولی خوش خیم است، که در رحم به وجود می آید. این توده، یکی از شایع ترین توده های خوش خیم در میان زنان است. در حقیقت وجود فیبروم یکی از نشانه‌های قاعدگی زودتر از موعد است. از جمله علائم وجود فیبروم می توان به دل درد، کمر درد، درد و خونریزی در زمان رابطه جنسی اشاره کرد.
- افزایش و یا کاهش وزن
نوسانات شدید وزن، می تواند زنان را دچار قاعدگی زودتر از موعد نماید. دلیل این امر نیز تغییر سطح هورمون ها با کاهش و یا افزایش ناگهانی وزن است. مثلا ًدر هنگام کاهش شدید وزن، بدن گمان می کند، که در وضعیت گرسنگی قرار داشته و به همین علت روند تخمک گذاری را متوقف می کند.
- کم کاری و یا پرکاری تیروئید
یکی از غددی که تأثیر بسزایی در نظم و بی نظمی قاعدگی دارد، تیروئید است. برای همین کم کار و یا پرکاری این غده، می تواند سبب بروز اختلال قاعدگی زودتر از موعد و یا تأخیر در آن شود. از آنجایی که این غده حتی تخمک گذاری را نیز کنترل می کند، احتمال قاعدگی بدون تخمک گذاری نیز وجود دارد. برای همین یکی از فاکتورهایی که در هنگام بی نظمی قاعدگی مورد بررسی قرار می گیرد، هورمون محرک تیروئید یا TSH است.
- اِندومتریوز
اندومتریوز، به رشد یک بافت خارج رحمی گفته می شود که بر روی چرخه قاعدگی تأًثیر گذار است. اندومتریوز معمولاً سبب ایجاد عوارض ذیل می‌گردد:
- خونریزی های شدید
- خونریزی های نامنظم
- بی نظمی قاعدگی
- بروز لکه در دوران قاعدگی
علت بروز اندومتریوز تا به امروز ناشناخته است؛ اما ممکن است تغییرات هورمونی و ژنتیک، در فرآیند ایجاد این بیماری، نقش بسزایی داشته باشد. اندومتریوز معمولاً در زنان بین 30 الی 40 ساله بسیار شایع تر از گروه های سنی دیگر است و علت این امر می تواند مربوط به عوامل زیر باشد:
- زنانی که باردار نشده اند
- داشتن سابقه خانوادگی
- داشتن چرخه قاعدگی کمتر از 27 روز
- عفونت های مقاربتی
عفونت های مقاربتی (STLs)، یکی از دلایل عمده قاعدگی زودتر از موعد در زنان است. از جمله این عفونت ها می توان به کلامیدیا، سوزاک و سفلیس اشاره کرد. این عفونت ها می توانند سبب لکه بینی و یا خونریزی واژن در فاصله بین قاعدگی ها شوند. نشانه های عفونت واژن شامل خونریزی و یا ترشحات مقعدی، تکرر ادرار، دیدن ترشحات زرد از واژن و یا مجرای ادراری و احساس درد در هنگام نزدیکی و ادرار کردن می باشد.
چرا سن قاعدگی در افراد مختلف متفاوت است
سن قاعدگی در زنان از نژاد های مختلف، با یکدیگر متفاوت است. علاوه بر این، آب و هوا، نوع تغذیه و ژنتیک نیز بر این فرآیند مؤثر هستند. برای همین زودتر و یا دیرتر قاعده شدن یک زن، لزوماً نشانه ای از بیماری نیست.
در سن قاعدگی، تخمک گذاری آغاز شده و هر ماه یک تخمک در حدود اواسط دوره قاعدگی از تخمدان ها آزاد می شود. این روند در دو سال اول آغاز قاعدگی می تواند، با اختلالاتی مواجه شود که معمولاً طبیعی در نظر گرفته می شود. بعد از تخمک گذاری و در صورت عدم نزدیکی، معمولاً سلول جنسی پس از 72 ساعت از بین رفته و قاعدگی رخ می دهد.
آیا قاعدگی بدون تخمک گذاری نیز صورت می گیرد؟
هنگامی که فرد دارای اختلال قاعدگی زودتر از موعد است، قطعاً دارای اختلال در تخمک گذاری نیز می باشد. این اختلالات هورمونی می توانند به دلیل عوامل مختلفی مانند افزایش و کاهش وزن بروز کنند که در نتیجه سبب قاعدگی بدون تخمک گذاری می شوند. البته این موضوع می تواند به صورت برعکس نیز رخ دهد. یعنی اختلال در تخمک گذاری، سبب بروز بی نظمی قاعدگی شود. این روند می تواند 2 الی 3 ماه زمان قاعدگی را به تأخیر بیاندازد. بنابراین هر زنی باید دارای یک تقویم شخصی برای دوران قاعدگی خود باشد، تا زمان های دقیق را در آن ها یادداشت کند.
قاعدگی بدون تخمک گذاری، می تواند در شرایط و بیماری های مختلفی رخ دهد. از جمله این شرایط می توان به افزایش سطح انسولین در بدن، کاهش و یا افزایش وزن و بیماری هایی نظیر سندرم تخمدان پلی کیستیک(PCOS) اشاره کرد. معمولاً برای تشخیص این عارضه، سونوگرافی تجویز شده و بعد از آن، دارو درمانی آغاز می گردد.
منابع:
