هویج

تیره: کرفسیان (Apiaceae) و از خانواده چتریان

گروه مصرفی: ضد میکروب، مقوی بینایی

گیاهی که تا ارتفاع یک متری رشد می کند، ریشۀ آن دوکی شکل سخت و رنگی و بر روی زمین دارای برگ های سبز رنگ است. گل های سفید رنگ درون چترهای انتهایی قرار گرفته اند، انواع متنوعی از هویج با اندازه و رنگ های متفاوت کشت شده است. به طور متوسط اندازه آن بین 15-10 سانتی متر است. معمولاً به رنگ نارنجی است ولی رنگ های سفید، زرد، قرمز و بنفش آن نیز تولید شده است.

ریشه هویج (پخته ، خام)

هویج های رسیده در اواخر تابستان از خاک خارج شده و عرضه می گردد.

منشاء اصلی این گیاه خاورمیانه است ولی امروزه در تمامی نقاط دنیا کشت می شود.

محل رویش در ایران

در اکثر نقاط ایران به ویژه استان های فارس، کرمان، خراسان، گلستان، مازندران، گیلان، قزوین و … کشت می شود.

هویج ریشه ای است معطر، ترد و اندکی تلخ مزه

• تورم لوزه کودکان

• اختلالات گوارشی

• انگل های روده

• ابتلاء به کرمک (احتمالاً)

• هویج دارای کاروتنوئید های مهمی از قبیل (α، β و…) کاروتن یا پرو ویتامین A می باشد. همچنین حاوی گلوکز ، ساکاروز و پلی این ها است.

• هویج سرشار از ویتامین های K ، بیوتین ، 6B ، C ، تیامین ، فیبر و پتاسیم است.

توجه 100 گرم هویج پخته یا خام حاوی 9.6 گرم انواع کربوهیدرات ، 4.5 گرم قند و 3 گرم فیبر است که می تواند تا 41 کالری انرژی تولید کند.

• در مطالعات یکی از دانشگاه های آمریکا 60% مجموع غذای روزانه 1300 داوطلب سالمند را با هویج همراه کردند میزان بالای کاروتن مصرفی روزانه باعث کاهش 20% از سرطان های پستان بعد از یائسگی و تا 50% از سرطان های مثانه ، دهانه رحم ، پروستات ، کولون ، حنجره و مری کاسته شد.

• هویج مقوی بینایی به خصوص دید در شب است این فرایند به علت بتاکاروتن موجود در گیاه است، بتاکاروتن از زوال ماکولا و تشکیل کاتاراکت (آب مروارید) در سالمندی جلوگیری می کند.

طب ایرانی اسلامی

این گیاه گرم از درجه دوم و مرطوب از درجه اول است و در موارد زیر کاربرد دارد:

• مقوی جنسی (خام یا پخته و بذر آن)

• دل درد (جوشانده)

• پاک کننده معده (خام یا پخته)

• سرفه مزمن (جوشانده)

در مصرف مقادیر توصیه شده عارضه جانبی دیده نشده است.

افرادی که دچار حساسیت های پوستی شدید هستند.

مصرف بیش از 0.5 کیلوگرم در روز به مدت چندین سال فرد را دچار علائم زیر می کند:

• اختلالات قاعدگی

• کاهش گلبول های سفید خون (عامل دفاعی بدن)

• هیپرویتامینوز A (خشکی پوست، شکنندگی ناخن ها، التهاب لثه، بی‌اشتهایی، بی‌قراری، زردی کف دست، زردی صلبیه چشم)

توجه: مصرف زیاد هویج باعث رسوب کاروتندر بافت های چربی و اندام هایی مانند بیضه ها، غدد فوق کلیه، کبد و تخم دان ها می شود. به ذخیره شدن آن در پوست کاروتنودرما می گویند که پوست فرد به زردی گرایش می یابد و نه تنها خطر ندارد حتی ممکن است پوست فرد را در مقابل نور خورشید محافظت بیشتری نماید.

مصرف آب هویج هفته ای 2 بار یا هویج پخته یا خام روزانه یک تا دو عدد

خوراکی

• افرادی که از داروهای سرکوب کننده ایمنی استفاده می کنند.

• بیمارانی که از اختلالات وراثتی کمبود فاکتور های مبدل کاروتن رنج می برند.