پوکی استخوان
پوکی استخوان
پوکی استخوان
پوکی استخوان به معنای کم شدن تراکم استخوان است که به دنبال آن قدرت استخوان کم شده و شکننده میشود. شیوع این بیماری با افزایش سن بیشتر میشود به طوری که تقریبا تمامی افراد بالای 70
سال گرفتار پوکی استخوان هستند. در این میان زنان بیشتر به این بیماری مبتلا میشوند. زنان پنج برابر دچار پوکی استخوان میشوند که عوامل بسیاری در آن نقش دارد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
استخوان یک بافت زنده است و در درون آن سلولهای مختلفی فعالیت میکنند. دستهای از این سلولها بنام استئوبلاست مرتباً در حال استخوانسازی هستند و دسته دیگر بنام استئوکلاست وظیفه جذب
استخوان رادارند. پس استخوانهای بدن ما دائماً در حال جذب شدن و جایگزین شدن با مواد نو است. به بیان ساده چنین میتوان گفت که بافت استخوان از شبکههای محکم و سفت شبیه لانه زنبود تشکیل شده است. امّا پوکی استخوان باعث میشود توده استخوان به تدریج از بین برود و
سوراخهایی مابین شبکهها به علت تخریب بزرگ ایجاد شود. در این چنین شرایطی استخوان با کمترین ضربه میشکند. به عبارتی میتوان گفت این بیماری با اختلال در قدرت استخوان، سبب افزایش شکستگی استخوان افراد میشود. انجام منظم فعالیتهای ورزشی موجب استحکام و قدرت گرفتن
استخوانها میشود. اگر از نظر فیزیولوژیکی بخواهیم بررسی کنیم از حدود سی سالگی به بعد، انسان سالانه حدود یک درصد از تراکم استخوانهایش را از دست میدهد.
استروژن باعث افزایش تراکم استخوان و تستوسترون باعث افزایش سایز استخوان میشود.
پوکی استخوان بیماری شایعی است که باعث ضعیف شدن استخوانها شده و خطر شکستگی استخوانها را افزایش میدهد. شکستگیهای مربوط به پوکی استخوان معمولاً در ستون مهره، مچ دست، لگن و دندهها
رخ میدهد. از دیگر عوامل مهم تاثیرگذار در پوکی استخوان، ژنتیک است. کسانی که سابقه خانوادگی استئوپروز یا شکستگی پاتولوژیک دارند بیش از دیگران در معرض تهدید پوکی استخوان قرار دارند.
داروها و رژیم غذایی سالم میتوانند در پیشگیری و درمان این بیماری کمک نمایند. کمبود ویتامین دی و کلیسیم از عوامل مهم تاثیرگذار در این روند روبه رشد این بیماری است. از آنجا که مردم ایران
دچار هردو این مسائل هستند متاسفانه ما ایرانیها زودتر و بیشتر به پوکی استخوان مبتلا میشویم به خصوص که آلایندههای هوا نیز مزید بر علت شده است. زیرا که خطر ابتلا به استئوپروز را تا حد زیادی افزایش میدهد. زندگی آپارتمان نشینی نیز به همراه این آلودگی هوا و
پوشش خاص عرفی- مذهبی ایرانیان باعث عدم رسیدن نورخورشیدن به بدن و جذب ویتامین دی میشود. عدم فعالیت بدنی کافی نیز به کاهش قدرت عضلات و تراکم استخوان منجر میشود.
کمبود هورمون استروژن در بدن خانمهای یائسه، آنها را مستعد این بیماری دردناک میکند. همانطور که گفته شد این بیماری در خانمها شایعتر است. زنانی که کمتر از 50 سال سن دارند روزانه
حداقل به یکهزارم میلیگرم کلسیم نیاز دارند و زنان بالای 50 سال، حداقل 1200 میلیگرم کلسیم را باید روازنه در تغذیه خود بگنجانند. سبزیجات برگدار سبز مانند کلم حاوی کلسیم هستند. ماهیهای استخواندار نیز به نسبت ماهیهای بدون استخوان، کلسیم بیشتری دارند. رعایت
یک رژیم غذایی مناسب به همراه فعالیتهای ورزشی ابتلا به پوکی استخوان را تا حد زیادی کاهش میدهد.
خانمها باید توجه داشته باشند به هیچ عنوان نباید قرصهای کلسیم و آهن یا روی را با هم مصرف کنند زیرا یونهای آنها باعث اختلال در جذب هر دو میشود. بیان این نکته نیز حائز اهمیت است
که تشخیص این بیماری براحتی امکانپذیر است و میتوان در مراکز مربوطه، تراکم استخوان را سنجید و از میزان سلامت یا بیماری آگاهی یافت و برای آن اقدام نمود.
در حال حاضر پوکی استخوان از شایعترین بیماریهای رایج در دنیا است. در ایران بیش از دو میلیون نفر در معرض پوکی استخوان قرار دارند.