سویا

تیره: باقلائیان (Fabaceae) و از خانواده leguminosae

گروه مصرفی: کاهنده کلسترول، ضد سرطان ها

سویا گیاهی است علفی با ساقه های افراشته که تا ارتفاع 5/0 متری رشد می کنند. ساقه های انبوه و پوشیده از کرک هستند و حتی گاهی در هم پیچیده می شوند. برگ های آن تخم مرغی شکل با حاشیه کامل و گل های آن سفید و بسیار کوچک هستند که در دسته های 8-3 تایی کنار هم چیده شده اند.

بخش دارویی

دانه ( خشک شده ، فرآوری شده ، روغن گیری شده )

از سویا فرآورده های مختلفی تهیه می شود:

1- دانه سویا

زمانی که دانه ها رسیدند، آن ها جمع آوری کرده و خشک می کنند. محل نگهداری آن ها باید ظرف دربسته و بهدور از نور خورشید و رطوبت باشد. رطوبت منجر به فساد سویا می شود.

2- خمیر لیستین

در دانه های سویا پروتئینی به نام لیستین وجود دارد که در زمان روغن کشی در دمای 80 درجه سانتیگراد  و طی فرآیند طولانی به دست می آید.

3- روغن و سس سویا

برای روغن کشی و تهیه سس سویا از روش های صنعتی کمک گرفته می شود. 

این گیاه بومی چین ( با قیمت 13000 سال )، ژاپن و کره است . امروزه در سراسر دنیا کاشته می شود .

محل رویش در ایران

در برخی نقاط کاشته شده است .

سویا دانه میوه غلافی شکل سبز رنگ گیاه GIycin max می باشد که دانه ها به رنگ های قهوه ای ، سیاه و زرد دیده می شوند .

کلسترول بالا

مشکلات کبدی

مشکلات صفراوی

ضعف بدنی

مشکلات عصبی

در سویا ترکیباتی من جمله پروتئین و اسیدهای چرب وجود دارد که ارزش غذایی زیادی داشته و به دلیل ترکیباتی که دارد  از خاصیت های درمانی هم برخوردار است:

1- نصف فنجان سویای پخته شده حاوی 3/14 گرم پروتئین ، 5/8 گرم قند و 7/7 گرم چربی است که این مواد 149 کالری انرژی تولید می کنند. 

2- یک لیوان شیر سویا، دارای 6/6 گرم پروتئین ، 3/4 گرم قند و 6/4 گرم چربی است که معادل 79 کالری است.

3- سویا سرشار از پروتئین است که هم برای رشد کودکان و هم برای بزرگسالان بسیار مناسب است البته لازم به ذکر است که این گیاه فاقد اسیدهای آمینه متیونین و تریپتوفان است به همین دلیل است که سویا باید در کنار غذاهای حیوانی استفاده شود تا این دو اسیدآمینه هم برای بدن تامین شود.

4- سویا به چند طریق منجر به کاهش کلسترول خون می شود:

دارای اسیدهای غیر اشباعی همانند لینولنیک 9% ، لینولئیک 50% و اولئیک 26% است که میزان آن در گیاه معادل 85 درصد کل اسیدهای چرب است. به همین دلیل این گیاه منجر به کاهش کلسترول خون می شود.

از طرفی سویا دارای ترکیبی به نام فیتوسترول است که از نظر ساختاری شبیه به هورمون های استروئیدی و کلسترول است لذا می تواند جایگاه های گیرنده کلسترول را در بدن اشغال کرده و اجازه جذب کلسترول را نخواهد داد. همچنین لیستین موجود در آن در کاهش کلسترول هم نقش دارد.

5- سویا گیاهی است که از تولید سنگ صفرا و پلاک های عروقی در بدن جلوگیری می کند.

6- سویا دارای ایزوفلاون ( دایدزین )، جِنیستین است که خاصیت ضد سرطانی داشته و می تواند ویروس ویروس اپشتاین ـ بار را در بدن مهار کند. آمار نشان داده است که میزان ابتلای مردم چین و ژاپن به سرطان پستان و کولون ( روده بزرگ ) کمتر از کشورهای دیگر است زیرا به میزان زیاد از سویا استفاده می کنند. نصف سویای پخته شده دارای 40 میلی گرم ایزوفلاون و اگر روزانه 100-25 میلی گرم از آن استفاده شود، از سرطان های نام برده در امان خواهید ماند.

7- اسیدآمینه لیستین در درمان بیماری های عصبی ، اختلالات کبدی و سنگ صفرا موثر است.

8- با توجه به این که 94 درصد سویا شامل فیبرهای غیر قابل جذب و 6 درصد آن فیبر قابل جذب است، لذا این فیبرها کمک می کنند تا حجم توده و آب مدفوع زیاد شود در نتیجه می توان اینگونه نتیجه گرفت که سویا گیاهی مناسب برای افرادی است که به یبوست، اسهال، مرض قند و کلسترول بالایی مبتلا هستند.

9- در ایالات متحده از سویا به جای گوشت در تولید هات داگ، همبرگر و پروتئین های فرآوری شده استفاده می شود.

کمیسیون E ( مرجع تائید کننده )

کلسترول بالا

طب چین

تعریق شبانه

آب رسانی بیش از اندازه

کلسترول و چربی بالا

دردهای مفصلی ( احتمالاً)

اختلال شعور ( احتمالاٌ )

مصرف مقادیر توصیه شده با عارضه ای همراه نیست .

افرادی که دچار سنگ های کلیوی به خصوص از نوع اگزالات کلسیم هستند .

بیمارانی که دچار مشکلات غده تیروئید هستند و دارو مصرف می کنند نباید سویای خام یا فرآورده هایی که از آن تهیه می شود استفاده نمایند .

توجه: پختن سویا اثرات ضد تیروئیدی آن را خنثی می کند و این قبیل بیماران می توانند بدون خطر از آن استفاده نمایند .

در شرایطی که فرد بیماری های زمینه ای ( از قبیل تیروئید ، سنگ کلیه و … ) نداشته باشد معمولاً مشکل خاصی به وجود نمی آورد .

روزانه مصرف یک پیمانه دانه های سویا ( پخته یا فرآوری شده ) یا یک لیوان شیر سویا که در مجموع 5-5/3 گرم فسفولیپید به بدن برساند کافی است .

خوراکی

ندارد