| نام گیاه | زرشک |
| نام علمی | Berberis vulgaris |
| نام لاتین | Barberry |
| اسامی دیگر | انبر باریس، انگور کوهستان، Sow Berry |
| دانسته های متداول |
تیره: زرشکیان (Berberidaceae) گروه مصرفی: تب برها ، پایین آورنده های فشار خون گیاه به صورت درختچه بوده و ارتفاع آن 2 متر و نیم است. شاخه ها دارای خارهای زرد رنگ هستند و گاهاً نیز به رنگ قهوه ای در آمده اند. طول شاخه ها 2 سانتی متر است. برگ های سبز تیره بوده و دارای طول 2 الی 4 سانتی متر است. |
| بخش دارویی |
میوه ( زرشک ) پوست ریشه |
| روش جمع آوری و نگهداری |
میوه به بدست آمده باید بعد از جمع آوری داخل ظرف و یا کیسه های پلاستیکی نگهداری شود و نیاز به دمای بین 6 الی 10 درجه است و برای نگهداری آن دمای خنک نیاز است. به طور کلی پوست ریشه از درخت کنده نمی شود. زمانی که قطر درخت زیاد است می توان مقداری از ریشه را از خاک بیرون آورد و نیاز به هوای آزاد برای خشک کردن آن بوده و پودر به دست آمده باید داخل ظروف در بسته و تیره قرار بگیرد و دور از نور خوشید و رطوبت باشد به این ترتیب برای مدت ها می توان از آن استفاده کرد. |
|
محل رویش |
در تمامی نقاط دنیا دیده می شود و بومی اروپا است . محل رویش در ایران به علت مصرف بالای زرشک در ایران در اکثر نقاط ایران به خصوص در استان های گلستان ، گیلان ، مازندران و آذربایجان ها کشت می شود . |
| ویژگی های گیاه |
گل های آن دارای دسته جان متراکم بوده و به رنگ زرد هستند. طول آنها 6 سانتی متر است. بوی آن نامطبوع است. میوه آن به صورت آبدار بوده و ترش مزه است. رنگ آن قرمز روشن است و طول آن 12 میلی متر است. پوسته آن چرمی است داخل خود دو دانه دارد. |
| مزاج گیاه | ندارد |
| درجه مزاج | 0 |
| مصارف سنتی |
بیماری ریه ( جوشانده میوه ) یبوست ( شربت میوه ) کم اشتهایی ( شربت میوه ) سوزش معده ( عصاره میوه ) بیماری های کبد ( جوشانده میوه ) بیماری های طحال ( جوشانده میوه ) سرماخوردگی ( عصاره میوه ) عفونت های تب زا ( عصاره میوه ) یرقان و اختلالات صفراوی و کبدی ( ریشه ) التهابات مجاری ادراری ( عصاره میوه ) سل ( احتمالاً ) سوء هاضمه ( ریشه ) روماتیسم مالاریا ( احتمالاً ) سالک ( احتمالاً ) ورم مفاصل نقرس |
| دانسته های پزشکی |
در این میوه به میزان زیادی ویتامین ث دیده می شود و البته ترکیبات الکائوید ایزوکینولی نیز در آن وجود دارد. این موارد سبب می شود که سیستم های ایمنی بدن تحریک شده و از دسته موارد بسیار ادرار آور محسوب می شود. ریشه گیاه دارای پوستی است که سبب می شود تب قطع شده و به نوعی آنتی بیوتیک و ضد میکروب محسوب می شود. این محصول صفرا اور قوی محسوب می شود و سبب می شود که فشار خون کاهش یابد. |
| موارد اثبات شده |
طب ایرانی اسلامی این گیاه سرد و خشک در درجه سوم است و برای مصارف زیر کاربرد دارد : اختلالات گوارشی زخم های معده و روده ( احتمالاً ) ترشحات رحمی مزمن هومیوپاتی سنگ های کلیوی نقرس روماتیسم خشکی پوست ( احتمالاً ) اختلالات کبدی و صفراوی |
| عوارض جانبی |
مصرف مقادیر درمانی هیچ گونه عارضه ای ندارد. |
| موارداحتیاط |
بیمارانی که سابقه اُفت فشارخون دارند . |
| مصرف بیش از اندازه |
در صورتی که مصرف پودر ریشه گیاه بیش از 5 ق چ در طول روز باشد احتمال بروز مسمومیت بسیار زیادتر می شود و این روند برای بزرگسالان و کودکان خطرناک است. مصرف زیاد آن سبب می شود که هوشیاری فرد کمتر شود و سر گیجه ایجاد شود. از دیگر علائم آن خون دماغ شدن بوده و سبب می شود که فرد دچار سوزش ادرار شود در بروز هر یک از این مشکلات باید به اورژانس مراجعه کنید. اقدامات فوری کادر پزشکی در مواقع حاد: کنترل علایم حیاتی سرم درمانی و درمان علامتی |
| تعداد دفعات مصرف |
اولین روش مصرف آن به صورت دم کرده است که باید یک الی دو ق چ از میوه تازه گیاه را با حدود 300 میلی لیتر آب جوش مخلوط کنید، دقت کنید که می توانید از دو گرم پودر ریشه آن نیز به همین روش استفاده کنید. 20 دقیقه زمان نیاز است تا محلول به طور دقیق صاف شود و در نهایت سه وعده در طول روز می توانید از آن استفاده کنید. روش دیگر استفاده از گیاه به صورت عصاره است که باید مقدار مساوی از ریشه گیاه را به اتانول 60 درجه ترکیب کنید و بهتر است که 48 ساعت صبر کنید تا محلول شما صاف شود سپس باید عصاره آن را گرفته و به میزان یک الی دو میلی لیتر از آن را به صورت روزانه در سه وعده مورد استفاده قرار دهید. زرشک به عنوان یک طعم دهنده بسیار قوی در غذاهای ایرانی محصول می شود و از این میوه آب گیری شده و آبمیوه آن نیز دارای طرفدار بسیار زیادی است . |
| روش استفاده |
خوراکی |
| موارد منع مصرف |
ندارد |
| تداخل دارویی | |
| داروهای جایگزین | |
| مصلح | |
| برچسب ها | زرشک |
