ناهنجاری های قسمت بالای لوله گوارش
ناهنجاری های قسمت بالای لوله گوارش
متاسفانه بسیاری از مشکلاتی که در معده و روده ایجاد می شود ناشی از اثر تباه کنندگی اسید معده است. مهمترین ناهنجاری های گوارشی عبارتند از:
ژنژویت
یکی از شایع ترین مشکلات بهداشتی، بیماری التهاب لثه است که رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان رایج ترین علت این بیماری است. علائم این بیماری عبارتند از:
1-در اطراف قاعده دندان یعنی در مرز بین تاج دندان و لثه، پلاک های دندانی ایجاد می شوند که ناشی از رسوب مواد غذایی و مواد دیگر بر روی دندان است.
2-رنگ لثه قرمز بنفش شده و متورم می شود.
3-موقع مسواک زدن به راحتی لثه خونریزی می کند.
درمان بیماری ژنژویت:
در صورتی که این بیماری درمان نشود، لثه از گردن دندان فاصله گرفته و در نتیجه میکروب ها به راحتی می توانند به این قسمت وارد شون که منجر به عفونت خواهد شد. بهترین راه درمانی، توجه به دندان ها و برطرف کردن پلاک ها (جرم گیری) است.
بازگشت اسید معده
ممکن است که اسید معده به سمت مری بازگشته و منجر به سوزش نوک قلب شود که این علامت، رایج ترین علامت بیماری است و بیشتر پس از پرخوری، پر نوشی و در زنان باردار دیده می شود. به طور کلی نشانه های این بیماری در افراد مبتلا به فتق هیاتوس بیشتر است. اگر این بیماری
حاد باشد باید زیر نظر پزشک بود و در صورت بازگشت طولانی مدت اسید معده، مری ملتهب خواهد شد. دو مورد از مهمترین عوامل پدید آوردنه این عارضه، چاقی و سیگار کشیدن است. در تصویر آندوسکوپی زیر، نشان داده شده است که مری در اثر بازگشت اسید معده، ملتهب شده و خونریزی
دارد.
مری گشاد شده
گشاد شدن مری در اثر آشالازی رخ خواهد داد که در این صورت اسفنکتر شل نشده و بلع به درستی انجام نمی گیرد. در تصویر زیر که با پرتوی ایکس به دست آمده، مشخص است که انتهای مری گشاد شده است.
آشالازی (تنگی دریچه انتهایی مری)
در صورتی که ماهیچه های مری دچار ناهنجاری شوند، مشکل در بلع و جلوگیری و یا کندی در رسیدن غذا به معده بروز می کند. عامل بیماری آشالازی، نارسایی در کارکرد عضله حلقوی (اسفنکتر) انتهای پایینی مری به همراه ناهماهنگی در عضلات دیواره مری بروز می کند که منجر می شود
بلع و جلو راندن غذا با مشکل برخرود نماید.
علائم بیماری آشالازی:
در این بیماری که قسمت پایینی مری به مرور زمان گشاد می شود، علائم زیر بروز می کند:
1-دشواری در بلع غذا
2-ناراحتی یا درد در پشت جناغ
3-بازگشت غذای گوارش نشده به ویژه در هنگام استراحت شبانه
به منظو درمان این بیماری چند روش وجود دارد:
1- گشاد کردن اسفنکتر به وسیله بالن
2-مصرف دارو برای شل کردن عضلات
3-جراحی به منظور قطع کردن عضلات انتهای مری
سرطان مری
سرطان مری در اثر تومورهای بدخیمی رخ می دهد که مهمترین دلیل بروز این بیماری، مصرف زیاد الکل و سیگار است. تومورها معمولا مری را تنگ کرده و یا حتی می بندد و در نهایت ممکن است در طول مری و ساختارهای اطراف پخش شود. به منظور تشخیص تومور باید آندوسکوپی یا تصویر
با پرتوی ایکس با باریوم صورت گیرد.
علائم سرطان مری:
علائم این بیماری در ابتدا مشخص نبوده و به مرور زمان خود را هویدا می کنند مشکل در بلع غذاهای سفت و پس از مدتی مشکل در بلع غذاهای مایع، رایج ترین نشانه های سرطان مری است. برگشت غذا، ورود به شش ها و در نتیجه سرفه های زیاد در ادامه بروز می کنند.
مسمویت غذایی
مسمومیت غذایی زمانی رخ می دهد که شما از غذاها و یا نوشیدنی های آلوده استفاده کرده و حتی ممکن است این غذاهای آلوده مزه طبیعی داشته باشد. مسمومیت منجر به اسهال، تهوع و درد شکم خواهد شد. علائم مسمومیت ممکن است ساعت ها و یا روزها بعد از مصرف خوراکی آلوده بروز
کند. بیشتر مردم مسمومیت را چند بار تجربه کرده و بیشتر در زمان مسافرت اتفاق می افتد. در زمان مسمومیت دو حالت رخ می دهد:
1-یا علائم ضعیف هستند و بعد از چند روز از بین خواهند رفت.
2-اما گاهی ممکن است که عفونت های شدیدی همانند سالمونلا بروز کند که در این صورت باید آنتی بیوتیک مصرف نمود و از نوشیدنی های سالم برای جبران آب از دست رفته استفاده کرد.
به منظور جلوگیری از بروز مسمومیت دقت در آماده سازی، پخت و ذخیره سازی غذاها بهترین روش ها هستند.
نوعی از مسمومیت در اثر باکتری اشریشیاکی (E.coli) بروز می کند که این باکتری گوشت یا آب را آلوده کرده و در کودکان می تواند عفونت شدیدی ایجاد کند.
التهاب معده (گاستریت)
التهاب سطح داخلی معده را گاستریت می گویند که منجر به ناراحتی، درد، تهوع و استفراغ خواهد شد. دو نوع گاستریت وجود دارد:
1-گاستریت حاد
زیاده روی به ویژه در مصرف الکل یا درمان با برخی از داروها همانند آسپرین منجر به بروز گاستریت حاد خواهد شد.
2-گاستریت مزمن
اما زمانی که این التهاب مری به صورت طولانی مدت رخ بدهد، گاستریت مزمن به وجود خواهد آمد.
عوامل دخیل در التهاب معده:
1-مصرف مکرر الکل، سیگار و بعضی از داروها
2-باکتری هلیکو باکتریوم پیلوری که بیش از 50 درصد مردم این باکتری را در معده خود داشته و در صورتی که این باکتری منجر به التهاب معده شود با مصرف آنتی بیوتیک درمان می شود.
برای درمان این بیماری نه تنها باید دارو مصرف شود بلکه باید عواملی که منجر به بروز آن می شوند را کنار گذاشت.
زخم معده
زخم پپتیک به زخم های مناطق ملتهب و فاسد شده معده و دودنوم گفته می شود که درد دارند. عوامل مختلفی در بروز این بیماری نقش دارند که شامل:
1-باکتری هلیکو باکتریوم پیلوری که مخاط پوشاننده معده و دودنوم را از بین می برد. در نتیجه اسید معده بر معده و دوازدهه اثر می کند و منجر به تخریب آن ها خواهد شد.
2-مصرف الکل، سیگار و بررخی از داروها
3-سابقه فامیلی
4-رژیم غذایی
رایج ترین نشانه زخم معده، در بالای شکم است. لازم است بدانید که زخم دوازدهه (اثنی عشر) درد شدیدتری نسبت به زخم معده داشته و همچنین با خوردن غذا این درد کم می شود. اما زخم معده با خوردن غذا بدتر می شود. ممکن است در اثر زخم معده، لایه های زیرین به حدی آسیب
ببیند که منجر به خونریزی شود.
محل های بروز زخم معده
محل اصلی زخم معده، قسمت اول دودنوم (حبابچه دوازدهه) است و بیشترین محل بروز زخم معده انحنای پایینی معده است.
آغاز زخم معده
در صورتی که پوشش و سد مخاطی دیواره معده خراب شده، عصاره معده (اسید قوی و آنزیم های معده) با سلول های موکوزی برخورد کرده و زخم معده آغاز می شود. در مراحل اولیه فقط قسمتی از معده تخریب شده و تنها یک منطقه کم عمق آسیب دیده ایجاد می شود.
پیشرفت زخم معده
همان گونه که زخم معده وارد لایه مخاطی می شود، می تواند به لایه زیر مخاطی و عضلات پیشرفت کرده و اگر شدیدتر شود دیواره معده یا اثنی عشر سوراخ خواهد شد.
فتق معدی
دیافراگم یک عضله صفحه مانند است که جدا کننده فضای سینه از شکم است. در حالت طبیعی معده در زیر دیافراگم و داخل حفره شکمی قرار دارد اما زمانی که فتق معدی رخ می دهد، قسمت بالایی معده از طریق فضای خالی قسمتی که مری از آن عبور می کند به طرف بالا حرکت کرده و و
این بیرون زدگی باعث می شود که اسفنکتر پایینی مری بهتر بتواند مانع از برگشت اسید به مری شده و در نتیجه بسیاری از نشانه های تنگی دریچه مری برروز می کند. این عارضه به دلیل ضعف در مراحل عبور مری از دیافراگم رخ می دهد و معده وارد قفسه سینه می شود.
انواع فتق معدی
1-فتق معدی لغزنده
رایج ترین شکل فتق، فتق لغزنده است و زمانی رخ می دهد که نقطه اتصال مری و معده لغزیده و پایین برود. متاسفانه فتق لغزنده علائم نداشته و حدود 3/1 افراد بالای 50 سال به این نوع فتق مبتلا می شوند.
2-فتق معدی کنار مری (پاراازوفاژیال)
در 10/1 موارد معده به صورت یک کیسه به سمت بالای دیافراگم کشیده شده و در کنار مری قرار می گیرد. این نوع فتق در موارد نادر منجر به درد شدید شده که در این شرایط حتما باید جراحی صورت گیرد.
