ناهنجاری های استخوان
ناهنجاری های استخوان
قدرت و استحکام استخوان ها با گذشت زمان و افزایش سن، کاهش می یابد. با افزایش سن احتمال زمین خوردن و میزان شکستگی استخوان ها بیشتر می شود.شکستگی رایج ترین مشکل در کودکان است، زیرا آن ها هنگام حرکت دقت کافی به خرج نمی دهند.
عوامل دیگری که بر سلامت استخوان ها تأثیر می گذارند، عبارت اند از:
نارسایی های تغذیه ای،نارسایی های هورمونی، کم تحرکی و افزایش وزن
شکستگی ها
شکستگی استخوان می تواند از یک ترک ساده تا جدا شدن کامل قسمت های استخوان را شامل شود. حتی ممکن است به صورت شکستگی های مرکب و پیچیده هم باشد.
شکستگی ممکن است در اثر برخورد ناگهانی یا فشار زیاد یا قرارگرفتن در معرض تنش های پی در پی رخ دهد. شکستگی ای که در آن قطعات استخوان از یکدیگر جدا می شوند، ممکن است در اثر وارد آمدن فشار بیش از حد پدید آید. شکستگی شکل های گوناگون دارد. نوع شکستگی به زاویه و
شدت ضربه وابسته است. شکستگی خردکننده زمانی روی می دهد که بافت اسفنجی له شود. این گونه شکستگی را در مهره ها می توان دید. شکستگی تنشی در اثر وارد شدن نیرو به مدت طولانی یا تکرار آن ایجاد می شود. این نوع شکستگی در کسانی که به مدت طولانی می دوند ( دوندگان استقامت)
یا افراد مسن، ایجاد می شود. در مواردی، حتی سرفه کردن ممکن است باعث ایجادشکستگی شود.
نارسایی هایی تغذیه ای و بعضی بیماری های مزمن، مانند پوکی استخوان، احتمال بروز شکستگی را افزایش می دهند. اگر استخوان شکسته از پوست خارج نشود، شکستگی ساده یا بسته می گویند که احتمال عفونت در آن بسیار کم است اما اگر استخوان شکسته از پوست خارج شود، شکستگی مرکب
یا باز است. در این نوع شکستگی به دلیل احتمال آلودگی، امکان عفونت نیز زیاد است.
ترمیم استخوان
استخوان برخلاف ظاهر خشک و شکننده و حتی غیر زنده اش دارای بافتی بسیار فعال، با شبکه های خونی فراوان و فرایند های باز ذخیره ای است. پس از شکستگی، لختۀ خون تشکیل می شود و بافت رشته ای پل هایی بین دو سر شکستگی ایجاد می کند. سپس استخوان شروع به رشد می کند. در
شکستگی، اقدامات پزشکی برای کسب اطمینان از اینکه روند ترمیم درست انجام خواهد شد، لازم است. اگر استخوان شکسته از جای خود خارج شده باشد، پس از بیهوش کردن بیمار کارهای ویژه ای را باید انجام داد. استخوان شکسته باید بی حرکت بماند تا به درستی بهبود یابد.
شکستگی خرد شده
ضربة مستقیم می تواند استخوان را به چند تکه خرد کند؛ مانند ضربة حاصل از تصادف رانندگی .
شکستگی عرضی
وارد آمدن نیروی قوی ممکن است باعث شکستگی استخوان در جهت عرضی شود. در این نوع شکستگی گاه استخوان دو تکه می شود اما این تکه ها جابه جا نمی شوند.
شکستگی کودکانه
در این نوع شکستگی ، قطعة شکسته شده از استخوان جدا می شودوبقیة استخوان مقداری انحنا پیدا می کند؛ زیرا استخوان خم شده است.این نوع شکستگی در میان کودکان، که استخوان هایشان انعطاف پذیر و نرم است، رواج دارد.
شکستگی مارپیچ
وارد آمدن یک نیروی تیز و چرخشی ممکن است استخوان را به دور محورش بچرخاند و باعث شکستگی آن شود .در این حالت ، قرار دادن صحیح قطعات شکسته در کنار هم مشکل است.
صدمات شایع استخوان
شکستگی ها بر اساس سن و سطح فعالیت متفاوت اند. شکستن آرنج در بچه ها (شکستن بازو درست بالای مفصل آرنج) به دلیل افتادن (سقوط) و شکستن پا در جوانان هنگام ورزش رایج است. با افزایش سن ، استخوان نازک ، ضعیف و شکننده می شود و با وارد آمدن کمترین نیرویی می شکند.
شکستن مفصل لگن در افراد مسن شایع است . در بزرگ سالان ، شکستگی کولز که شکستگی مچ دست است رواج دارد و در اثر افتادن روی دست ایجاد می شود .
شکستگی کولز
برگشت دست به دلیل کنترل بدن هنگام زمین خوردن ممکن است باعث شکستگی انتهای رادیوس و قسمت بالای اولنا شود.
شکستگی های ستون مهره ها
بیشتر آسیب دیدگی های ستون مهره ها زمانی اتفاق می افتند که نیرو با فشار بسیاری به مهره ها وارد می شود یا آن ها چرخش های بیش از حد معمول را تحمل می کنند یا بیش از اندازه به عقب خم می شوند.
بیشتر صدمات ستون مهره ها ناچیزند و فقط باعث کوفتگی خفیف می شوند اما زمین خوردن یا تصادف شدید می تواند باعث جا به جا شدن مهره ها یا شکستن آن ها شود. اگر در اثر این صدمات اعصاب یا نخاع نیز صدمه ببیند، ممکن است حس یا کارایی بخشی از بدن از بین برود. اگر این
صدمه، شدید و در ناحیۀ گردن باشد، به فلج شدن فرد مصدوم می انجامد.
پوکی استخوان و برخی بیماری های استخوانی دیگر می توانند احتمال شکستگی را در ستون مهره ها افزایش دهند. نتیجۀ شکستگی در ستون مهره ها به وضع مهره ها و اینکه جا به جا شده یا ثابت مانده باشند، بستگی دارد و ممکن است باعث آسیب دیدگی نخاع یا اعصاب شود.
شکستگی غیرثابت
در این نوع شکستگی ، رباط به دلیل خم شدن زیاد یا چرخش شدید پاره می شودو ممکن است آسیب جبران ناپذیری به عصب یا نخاع وارد آید.
شکستگی ثابت (درجا)
شکستگی زایدة عرضی معمولاً ناچیز است؛ زیرا مهره از جای خود حرکت نمی کند و عصب هم صدمه نمی بیند .این نوع شکستگی در مهره های کمری شایع است.
بیماری سیاتیک
وارد آمدن فشار بر روی ریشۀ عصب سیاتیک باعث بروز درد در باسن( کفل) و پشت ران می شود.
عصب سیاتیک گسترده ترین عصب در بدن است و وارد آمدن فشار بر ریشۀ آن می تواند باعث بروز درد و انتشار آن به پاها شود. این درد ممکن است با احساس ضعف در پاها همراه باشد. منشأ و عامل پیدایش درد معمولاً جابه جایی و بیرون زدگی صفحۀ بین مهره ای است. علت های دیگر درد
پاگرفتگی عضلات، بدنشستن به مدت طولانی و آرتروز (در بزرگ سالان) است. به ندرت علت این امر می تواند وجود تومور باشد.
به عقب برگشتن گردن
به عقب خم شدن ناگهانی ستون مهره ها در ناحیۀ گردنی باعث صدمه دیدن مهره های این ناحیه می شود.
این نوع آسیب دیدگی معمولاً هنگام تصادفات رانندگی پیش می آید. اگر ضربه از پشت وارد شود، سر ابتدا به سمت عقب خم می شود و سپس به سمت جلو پرتاب می گردد. خم شدن سر به عقب باعث زیاد شدن فاصلۀ بین مهره ها در قسمت پیشین می شود. در نتیجه، سر برای جبران این حالت به
سمت جلو خم می شود و به سمت سینه حرکت می کند. این حرکت شدید، باعث جابه جایی و چرخش ( رگ به رگ شدن) رباط های این قسمت می شود و حتی ممکن است به جدا شدن مفصل بین مهره ای نیز بینجامد.
بیرون زدگی صفحۀ بین مهره ای
بیرون زدگی یا فتق صفحۀ بین مهره ای ( که ما در فارسی به آن بیماری دیسک می گوییم) یعنی جابه جا شدن صفحۀ بین مهره ای به سمت بیرون، کار دیسک جذب انرژی وارد شده به مهره هاست.
صفحه های بین مهره ای دارای یک لایۀ سطحی محکم و یک زمینۀ نرم ژله مانندند. تصادف، ساییدگی، پارگی یا وارد شدن فشار زیاد به ستون مهره هنگام بلند کردن اشیای سنگین ممکن است لایۀ سطحی صفحه را دچار گسیختگی کند و در نتیجه، هستۀ ژله ای آن به بیرون براند. این قسمت
بیرون زده ممکن است به ریشۀ اعصاب فشار وارد آورد.
نشانه های چنین وضعی عبارت اند از:
درد، مبهم، گرفتگی عضلات، سفتی در ناحیۀ بیرون زده، کرختی و ضعف عضلانی، به ویژه در پا و در حالت بدتر، در دست، اصطلاح له شدگی نادرست است؛ زیرا تمام این صفحه تخریب نمی شود.
دیسک طبیعی
لایة بیرونی دیسک بین مهره ای بخش ژلاتینی را کاملاً می پوشاند .دیسک بین بدنة دو مهره قرار دارد.
دیسک بیرون زده
وقتی دیسک فشرده می شود ، مادة ژلاتینی آن از نقطه ای که ضعیف تر است، بیرون می زند. نتیجة این فشار احساس درد است.
خمیدگی های ستون مهره ها
قوز و قوز وارونه تغییرات ستون مهره در خمیدگی های بالایی و پایینی هستند.
ستون مهره دارای دو خمیدگی است:
یک خمیدگی در قسمت سینه ای، که به سمت بیرون است ودیگری در ناحیۀ کمری، که به سمت داخل است.افزایش برآمدگی در خمیدگی ناحیۀ کمری را گوژ پشتی وارونه می نامند. عواملی مانند پوکی استخوان، آرتروز و دیگر بیماری های استخوانی و مفصلی و همچنین افزایش وزن می توانند باعث
یکی از این دو وضعیت یا هردوی آن ها باشند.
استئومیلیت
عفونی شدن استخوان به وسیلۀ یک عامل میکروبی می تواند باعث درد، ضعف و تخریب بافت استخوانی شود.
این بیماری در جوانان و بزرگ سالان، و نیز در افرادی که قدرت دستگاه ایمنی آن ها کاهش یافته است، دیده می شود. برای مثال، استفاده از داروهای سرکوبگر دستگاه ایمنی یا کم خونی داسی شکل می تواند زمینۀ این بیماری را فراهم کند. درکودکان بیشتر مهره ها و استخوان های
دراز دچار این بیماری می شوند؛ در حالی که در بزرگ سالان، اغلب این بیماری مهره ها و لگن را درگیری می کند. در استئومیلیت حاد عامل بیماری زا باکتری استافیلوکوک طلایی است.
علائم این بیماری عبارت اند از: تورم، درد و تب.
شکل مزمن این بیماری در اثر سل ایجاد می شود و ورم و تب ندارد.
پوکی استخوان
پوکی استخوان رایج ترین بیماری استخوانی در افراد بزرگ سال است. در این بیماری، استخوان نازک می شود و مواد خود را از دست می دهد. در نتیجه ضعیف تر و شکننده تر می شود و آمادگی شکستگی پیدا می کند.
استخوان برای حفظ سلامت خود به طور پیوسته تخریب و بازسازی می شود. وجود هورمون های جنسی برای آغاز و حفظ روند رشد و ترمیم و سلامت استخوان ضروری است. در دورۀ میان سالی ترشح هورمون ها در مردان و زنان کاهش می یابد و در نتیجه، استخوان ها به طور قابل ملاحظه ای نازک
تر و ضعیف تر می شوند. در زنان در دورۀ یائسگی کاهش شدید هورمون استروژن رخ می دهد و در نتیجه، پوکی استخوان خود را نشان می دهد اما در مردان به دلیل اینکه هورمون تستسترون به آرامی کاهش می یابد، احتمال ابتلا به پوکی استخوان کمتر است.
ورزش یکی مهم ترین راه ها جلوگیری از پوکی استخوان است؛ در حالی که نداشتن فعالیت از اصلی ترین زمینه سازهای این بیماری به حساب می آید. کاهش ترکیبات استخوان آن ها را آمادۀ شکستن می کند. پوکی استخوان زمینه ساز پیدایش شکستگی های خردشونده در ستون مهره ها، و شکستگی
لگن و مچ با کمترین قشار است.
عوامل زمینه ساز دیگر برای پیدایش پوکی استخوان، استعمال دخانیات، درمان های کورتیکوستروئیدی، روماتیسم، پرکاری تیروئید و نارسایی های طولانی مدت کلیوی است.
ساختمان استخوان طبیعی
ضریع به سطح سخت استخوان (قشر )می چسبد. درون استخوان بافت اسفنجی وجود دارد. استخوان سخت از واحدهای استخوانی که به یکدیگر فشرده شده اند، ساخته شده است. لایه های موازی (لامینا) از استئوسیت ها تشکیل شده اند.
ساختمان استخوان پوک
چگالی مواد معدنی به وسیلة کلسیم و فسفر کاهش می یابد(از 3/2 به 3/1 ). مجرای میانی پهن تر می شود، فاصله هایی میان تیغه ها به وجود می آیدو استخوان شکننده می شود.
چرا پوکی استخوان اتفاق می افتد؟
بافت استخوان دارای ترکیبات معدنی به ویژه نمک های کلیسم بر روی شبکه ای از کلاژن است.این لایه دائماً تخریب و باز سازی می شودتا روند رشد و ترمیم امکان پذیر باشد. پوکی استخوان زمانی رخ می دهد که روند تخریب بیشتر و سریع تر از جریان بازسازی باشد.
استخوان طبیعی
سلول های استخوانی رشته های کلاژن را می سازند وکلیسم را بر می دارند.کلیسم از راه مجرا های بین استخوان وخون در پاسخ به ترشح هورمون به جریان در می آید.
استخوان پوک
در عارضة پوکی استخوان،رشته های کلاژن وکلسیم سریع تر از ساخته شدن ،تخریب می شوند. مجراها پهن می شوند، فضاهای جدید پدید می آید و استخوان ضعیف می شود.
نرمی استخوان
کاهش کلسیم و فسفر به دلیل کمبود ویتامین D می تواند باعث تضعیف استخوان ها شود.
در استئومالاشیا کمبود مواد معدنی، به ویژه کلسیم، رخ می دهد. نشانه های دیگر، درناک بودن و تغییر شکل استخوان است. عامل اصلی، کمبود ویتامینD است که باعث کاهش جذب کلسیم و فسفر میشود. منبع ویتامین D بعضی مواد غذایی و قرارگرفتن در زیر نورآفتاب است. کافی نبودن
ویتامینD می تواند به علت های زیر باشد: متعادل نبودن رژیم غذایی و برخی بیماری ها که مانع جذب ویتامینD می شود؛ مانند بیماری های روده ای و کلیوی. این بیماری در کودکان راشیتیسم نامیده می شود.
سرطان استخوان
سرطان در استخوان می تواند جنبۀ اولیه داشته باشد؛ یعنی در ابتدا در استخوان پدید بیاید اما اغلب جنبۀ ثانویه دارد؛ یعنی، از اندام های دیگر سرایت می کند.
سرطان ابتدایی
بدخیمی یا سرطانی شدن، که از ورود استخوان آغاز می شود، سرطان اولیه نام دارد. این سرطان بیشتر در کودکان و کهن سالان دیده می شود. استئوسارکوما سرطانی است که استخوان های بلندمانند ران را درگیر می کند. رایج ترین نوع سرطان اولیه، سرطان استخوان است. استخوان سرطانی
ممکن است دردناک و متورم شود و آمادگی شکسته شدن را داشته باشد. نوع دیگر این سرطان ها، کندروسارکومااست که استخوان های لگن، دنده ها و جناغ را در گیر می کند.
سرطان ثانویه
سرطان های ثانویه فراوان تر از نوع اولیه، و نتیجۀ انتشار سرطان از اندام های دیگرند. به این نوع سرطان ها ((متاستازی)) نیز می گویند. سرطان ثانویه بیشتر در افراد میان سال دیده می شود؛ زیرا آن ها ممکن است به هر گونه سرطانی دچار شوند. این سرطان ها ممکن است سرطان
سینه، شش، تیروئید، کلیه و پروستات باشد. گاهی نیز منشأ سرطان ثانویه شناسایی نمی شود.
نشانه ها عبارت اند از:
درد داخلی که شب ها بدتر می شود، و تورم و حساس شدن منطقۀ سرطانی، استخوان هایی که بیشتر دچار سرطان ثانویه می شوند، جمجمه، جناغ، مهره ها، لگن، دنده ها و به ندرت سراستخوان ران و بازو هستند.
بیماری پاژه
به هم خوردن تعادل میان ساخت و تخریب استخوان، باعث تغییر شکل استخوان می شود.
بیماری پاژه، که به آن عفونت استخوانی تغییر شکل دهنده نیز می گویند، در هر استخوانی ممکن است رخ دهد اما بیشتر در استخوان های جمجمه، لگن، مهره ها و استخوان های بلند دیده می شود. در این بیماری، سرعت ساخت و تخریب افزایش می یابد و استخوان با شکل قبلی خود بازسازی
نمی شود و در نتیجه، تغییر شکل می دهد. استخوان جدید ضعیف و دردناک و آمادۀ شکسته شدن است. اگر این استخوان بر روی عصب نیز گسترده شود، ممکن است بی حسی، ضعف و از بین رفتن کارکرد اتفاق بیفتد. بیماری پاژه در افراد بالای 50 سال شایع تر از جوانان است.
تومور استخوان
تومورهای استخوان به دو شکل خوش خیم و بدخیم وجود دارد.تومورهای خوش خیم و بدخیم های غیر مهاجم به قسمت های دیگر بدن پخش نمی شود.این تومورها بیشتر در استخوان های بلند به وجود می آیند؛ مانند دست و ران.
تومور استخوان در کودکان و نوجوانان رایج است و در افراد 40 سال به بالا کمتر دیده می شود. این نوع تومور ممکن است درد داشته باشد، بزرگ شود و به تغییر شکل و ضعف استخوان نیز بیجامد
