دستگاه تناسلی زن

اسامی دیگر :
دستگاه تولید مثل زن-دستگاه تناسلی زن-تخمدان (Ovary)-لوله رحم(Uterine tube) -رحم (Uterus)-واژن(Vagins)-تخمک گذاری-اعضای تناسلی خارجی زن (Female external genital organ)-والوا (Vulva) -پودندوم (Pudendum)-لب های بزرگ (labia major)-لب های کوچک (labia minor)-پستان (Breast)

نام علمی :
Genital system

دستگاه تناسلی خانم ها شامل اندام های تناسلی داخلی (Internal genital organs) و خارجی (External genital organs) است.
اعضای تناسلی داخلی عبارتند از: تخمدان ها، لوله های رحمی، رحم و واژن
اعضای تناسلی خارجی عبارتند از: برآمدگی آهیانه یا مونس پوبیس، لب های بزرگ، لب های کوچک، کلیتوریس، وستیبیول یا دهلیز، بولب های وستیبیول، غده وستیبولار بزرگ تر (غده بارتولن)، پرده بکارت (Hymen)
تخمدان (Ovary)
تخمدان ها اعضایی معادل بیضه ها  در مردان می باشد که در داخل آن تخمک وجود دارد. تخمدان ها بیضی شکل بوده که در حفره شکمی و در کنار دیواره لگن قرار دارد و بوسیله رباط هایی به لگن متصل می شود. اندازه هر تخمدان حدود 3 سانتی متر طول و 1.5 سانتی متر ضخامت است. تخمدان
ها در زنان بالغ حامله نشده توسط رباط هایی بنام رباط آویزان کننده بصورت عمودی قرار گرفته، که انتهای فوقانی آن به رباط آویزان کننده متصل است، انتهای تحتانی آن بوسیله رباط تخمدانی به رحم متصل است، همچنین لوله های رحمی که در امتداد لبه های قدامی صعود می کند و
لبه خلفی آن آزاد است. همچنین دارای دو سطح داخلی و خارجی بوده که سطح داخلی بطرف رحم و سطح خارجی بطرف جداره خارجی لگن است. تخمدان ها در جایگاه خود ثابت نبوده و در دوران حاملگی مکان آن تغییر می کند. ساختمان تخمدان ها از دو بخش قشر(Cortex) و مغز (Medulla) تشکیل
شده است. در کورتکس فولیکول های تخمدان قرار دارند که هر کدام حاوی یک تخمک نابالغ بوده که در هر سیکل ماهیانه یکی از این تخمک ها بالغ شده و تخمک گذاری صورت می گیرد. تخمدان ها علاوه بر ایجاد تخمک های بالغ هورمون های جنسی نیز تولید می کنند.
لوله رحم (Uterine tube)
لوله رحمی (لوله فالوپ) از دیگر ساختارهای تولید مثل داخلی در جنس مونث می باشد که حدود 10 سانتی متر طول داشته، لوله رحمی در لبه آزاد رباط پهن قرار داشته و هر لوله دارای یک انتهای داخلی و یک انتهای خارجی می باشد که انتهای داخلی به رحم می چسبد و مجرای آن با حفره
رحم در ارتباط بود و انتهای خارجی در نزدیکی تخمدان ها قرار داشته و دارای سوراخی می باشد که به به آن سوراخ شکمی لوله رحمی می گویند که با حفره صفاقی در ارتباط است. هر کدام از لوله های رحمی به طور کلی به چهار ناحیه تقسیم می شوند: انتهای خارجی قیفی شکل یا اینفاندیبولوم
(Infundibulum): که نزدیک به تخمدان قرار گرفته و دارای چندین زائده انگشتی بنام شرابه (Fimbria) می باشد. این انتهای خود به درون حفره صفاقی باز می شود.
آمپولا(Ampulla): ناحیه پهن لوله رحمی است که دیواره آن نازک بوده و این ناحیه محلی است که باروری یا لقاح معمولا در آن رخ می دهد.
تنگه(Isthmus): قسمت باریک با دیواره ضخیم بوده که به تنه رحم اتصال پیدا می کند.
تخمکی که در هر سیکل آزاد می شود و به لوله رحم وارد می شود اگر با اسپرم برخورد نماید در ناحیه آمپول لقاح صورت گرفته و تخمک باورز شده پس از یکسری تقسیمات به طرف حفره رحم می رود و در دیواره آن جایگزین می شود. اما تخم هایی که بارور نمی شوند پس از ورود به رحم از
واژن خارج می شوند.
رحم (Uterus)
رحم جسم گلابی شکلی به طول 8-7 سانتی متر است که در لگن قرار دارد که از یک تنه (شامل فوندوس و تنگه یا ایسموس) و گردن تشکیل شده است. این ارگان در نمای کرونال، مثلثی شکل و در نمای ساژیتال تنها بصورت یک شکاف نازک دیده می شود. فوندوس به قسمتی از رحم که بین دو سوراخ
رحم و در جلوی آن قرار داشته و کانال سرویکس نیز به حفره گردن رحم می گویند. انتهای فوقانی کانال سرویکس از طریق سوراخ داخلی (Internal otium)  به حفره رحم در ارتباط بوده و انتهای آن از طریق سوراخ خارجی (External ostium)  به کانال واژن راه دارد. رحم به کمک مثانه
به سمت بالا نگه داشته می شود. در زمان تولد، گردن رحم بزرگ و تنه آن کوچک بوده و در هنگام بلوغ رحم به شکل طبیعی خود می رسد. در هر مرحله از قاعدگی، رحم کمی بزرگ می شود. در دوران حاملگی رحم بسیار بزرگ شده و بعد از حاملگی، رحم کوچک می شود ولی به اندازه قبل از بارداری
نمی رسد. با پر شدن مثانه، رحم به عقب برگشته و پس از خالی شدن به حالت طبیعی باز می گردد.
واژن (Vagins)
واژن عضو مقاربتی در زن محسوب می شود و لوله ای فیبری – عضلانی به طول 9-8 سانتی متر بوده که در انتهای فوقانی به گردن رحم می چسبد و در انتهای تحتانی پس از عبور از کف لگن به ناحیه دهلیز (Vestibule) باز می گردد. دهلیزها نواحی که در اطراف توسط لب های کوچک محصور شده
اند. پیشروی گردن رحم به قسمت قدامی بخش فوقانی واژن سبب ایجاد حفره ای پیوسته در پیرامون سوراخ خارجی گردن رحم می شود که این حفره خود به چهار فورنیکس قدامی، خلفی و طرفی قابل تقسیم می باشند.
تخمک گذاری
تخمک هایی که در هر تخمدان وجود دارد نارس هستند و در دوران قاعدگی هورمون محرکه فولیکولی (FSH) منجر به بالغ شدن یک سلول تخم می شود که این فرآیند درون یک فولیکول اولیه صورت می گیرد. مراحل تخم گذاری به این صورت است که:
1. فولیکول اولیه با زیاد شدن سلول هایش رشد کرده و همزمان از مایع هم پر می شود که در این زمان به فولیکول ثانویه تبدیل شده و به سطح تخمدان می آید. فولیکول اولیه در اولین مرحله رشد وجود داشته و حاوی تخم های نارس (اووسیت های اولیه) است. ولی فولیکول ثانویه در مرحله
بلوغ و رشد ایحاد شده و دارای اووسیت های ثانویه است.
2.فولیکول ثانویه استروژن بیشتری ترشح می کند.
3. افزایش ناگهانی هورمون لوتئینی (LH) باعث می شود که فولیکول پاره شده و تخم رسیده آزاد گردد. در این زمان تخمک گذاری انجام می شود.
در نهایت پس از تخمک گذاری، سلول های باقی مانده ضخیم تر شده و تبدیل به جسم زرد می شوند. جسم زرد، فولیکول خالی است که از سلول های هورمون ساز پر شده و  منبع موقتی تولید هورمون هاست.
آزاد شدن تخم
در تصویر رنگی میکروسکوپ الکترونی زیر که از تخم (قرمز)  است آغاز آزاد سازی تخم از درون فولیکول نشان داده شده است. زمانی که تخم آزاد می شود، وارد حفره شکمی شده و شرابه های لوله فالوپ تخم را به درون لوله هدایت می کند.
اعضای تناسلی خارجی زن (Female external genital organ)
به دستگاه تولید مثل خارجی زن والوا (Vulva) یا پودندوم (Pudendum) گفته می شود . از نمای بیرونی در خط وسط شکاف پوندال دیده می شود که این شکاف در هر طرف بوسیله  لب های بزرگ (labia major) محدود شده است.
لب های بزرگ چین هایی هستند که در سطح خارجی توسط پوست پیگمانته پوشیده شده و دارای چربی، بافت پیوندی، غدد چربی، ماهیچه های صاف می باشد. سطح بیرونی این چین های پوستی در بالغین توسط موهای ناحیه شرمگاهی پوشیده شده ولی در سطح درونی صاف و صورتی رنگ است.
در زیر لب های بزرگ، لب های کوچک (labia minor)  به صورت چین های  پوستی  قرار گرفته که این چین های پوستی صورتی رنگ و بدون مو می باشد که فاقد بافت چربی بوده و دارای مقادیر زیادی بافت نعوذی می باشد.
در قسمت جلو و انتهای لب های کوچک، کلیتوریس قرار دارد. این بافت نعوذی همچینین شامل تنه ای متشکل از اجسام غاری می باشد. کلیتوریس همانند مجرای خروج ادرار در مردان در زمان تحریکات جنسی، بزرگ و پر خون می شود. 
سوراخ واژینا که در عمق لب های کوچک است در دختران بوسیله چین حلقوی از غشاء مخاطی بصورت ناقص پوشیده شده که به آن پرده بکارت می گویند.
سوراخ خارجی مجرای ادراری با فاصله کوتاهی در جلوی سوراخ واژن و پشت کلیتوریس است. غده دهلیزی بزرگ (Greater vestiular gland) یک جفت غدد موکوسی هستند که در خلف بولب های وستیبول قرار گرفته و ترشحات خود را در حین تحریکات جنسی رها می کند. برآمدگی عانه ای برجستگی ناشی
از تجمع بافت چربی  بر روی سمفیزیس پوبیس است .
قسمت خارجی دستگاه تولید مثل نقش حیاتی دارد به گونه ای که مانع از ورود عفونت به مجرای ادراری و واژن می شود.
پستان (Breast)
هم مردان و هم زنان دارای پستان هستند که پستان، غده های عرق تغییر یافته است که چون این غده ها کامل تر و بزرگ تر است در نتیجه پستان در زنان بزرگ بوده و می تواند شیر تولید کند. بافت پستان شامل چندین غدد لوله ای – آسینی که 20-15 لوب ان را تشکیل داده اند و هر لوب
همانند خوشه انگوری است که به ساقه وصل است. شیر توسط سلول های این غده ها تولید می شود که از طریق مجاری شیری به نوک پستان منتقل می شوند. در پستان شبکه گسترده ای از رگ های لنفی وجود دارد. در برش عرض پستان مشخص است که هر پستان بر روی عضله کوچک و بزرگ قرار گرفته
است و به کمک رباط هایی به آن ها آویخته شده و نگه داشته می شوند.
ساختارهای آناتومیکی پستان عبارتند از:
غده پستانی(Breast): بافت چربی که شامل غدد مترشحه شیر می باشد.
آرئول(Areola): پوست پیگمانته ( رنگدانه دار) حلقوی اطراف نوک پستان را گویند.
نیپل (Nipple) یا نوک پستان: محل باز شدن مجاری شیری (مجاری لاکتیفروس) است.
دم زیر بغلی (Axillary tial) : گسترش بافت پستانی بسمت فوقانی – خارجی و بسوی زیر بغل.
 

برای افزودن دیدگاه باید شوید.