چه کنیم دچار ورم و زخم معده نشوید؟

چه کنیم دچار ورم و زخم معده نشوید؟
دستگاه گوارش انسان دائما در حال کار بوده و با توجه به این که اهمیت زیادی در سلامت بدن انسان دارد لذا باید همیشه حتی از خم شدن این قسمت خودداری شود.  اما چرا این بیماری در ایران زیاد است؟ بنظر شما کدام یک از موارد زیر می تواند در این آمار بالا دخالت داشته باشد:

•   فساد مواد غذایی
•   ازدیاد تقلب در مواد غذایی
•    هیجانات عصبی
•   تحریکات گوناگون زندگی
•    عوامل میکروبی
•     آلودگی هوا
•    و…

نشاط انسان به سلامت دستگاه گوارش وابسته است. اما آیا میدانید برای داشتن یک دستگاه گوارش سالم چه باید بخورید و چه اقداماتی را باید انجام دهید؟ متاسفانه مدتی در ایران این روش مد شده بود که از ملاس سیاه و موادی از این قبیل استفاده
می کردند. این ماده منجر به گاستریت، ورم معده و زخم معده در 90-70 درصد افراد مصرف کننده شد.  نوشابه های گاز دار با اسانس های مختلف نیز روی معده و کبد تاثیر منفی می گذارند. این مواد در ابتدا به هضم غذا کمک می کنند ولی بعدا منجر به اتساع و ورم معده و اثنی اعشر
خواهند شد.
داشتن بدنی سالم نیازمند توجه به بهداشت و سلامتی است. برای این منظور ابتدا به دو نکته مهم اشاره می کنیم:

•    کاهش و حتی المقدور حذف نوشیدنی های گازدار از وعده های غذایی
•     مسواک زدن بعد از خوردن نوشیدنی های گازدار

مهمترین قدم در توجه بهتر به تغذیه، آگاهی از ساختار کبد و معده است.  اگر معده شما نتواند مواد غذایی را به خوبی هضم کند، مواد در معده باقی مانده و تخمیر میشود.گازهای ناشی از تخمیر منجر به خستگی و سنگینی فرد شده و یا این که ترش کردن
معده رخ خواهد داد. در چنین شرایطی به دلیل فشار زیاد به معده، ناراحتی های روحی رخ داده  و نشاط انسان را از بین خواهد برد.آمار رو به رشد بیماری های معده و روده نشان داده است که بیش از 15 درصد مردم به زخم معده، ورم معده یا اثنیاعشر مبتلا هستند که این موضوع هم
در بعد فردی و هم در بعد اجتماعی حائز اهمیت است.

علل بیماری های دستگاه گوارش

•   مصرف مواد غذایی و نوشیدنی ها در اثر تبلیغات زیاد
•    عدم رعایت بهداشت مواد غذایی

ورود مواد فاسد و یا هضم نشدنی به معده منجر میشود که کار این قسمت از بدن چندین برابر شده و مجبور شود میزان ترشحات خود را زیاد کند. در چنین مواردی درد شکم  و حتی گاها اسهال رخ خواهد داد. شدت عارضه های رخ داده به شدت فشار ماده غذایی
بستگی دارد.  اگر مواد غذایی فاسد شده به نوعی جذب گردند، منجر به عارضه های شدید در بدن خواهند شد. در این حالت کبد نیز مجبور است ترشحات ضد سمی خود را بیشتر نماید تا اثر این ماده مخرب در خون از بین برود. به دنبال این اتفاقات تورم معده، خرابی سلولهای دیواره معده
و روده و اثنیاعشر رخ می دهد و کبد به دلیل تحمیل فشار زیاد بزرگ خواهد شد.  خوردن مواد غذایی آلوده به میکروب می تواند عارضه ها و بیماری های مختلفی را در بدن ایجاد نماید.

•    هیجانات و تحریکات گوناگون زندگی

لازم است بدانید که هیجاناتو فشارهای عصبی به شدت دستگاه گوارش انسان را تحت تاثیر قرار میدهند. متخصص معروف در فرانسه به نام “گوتمن” بیان کرده است که اگر مردی یا خانمی دچار سوء هاضمه و زخم معده شد ابتدا باید دلیل را در همسرش جویا
شد. چرا که شک های عصبی تاثیر زیادی بر روی این بیماری خواهند گذاشت. بیمارانی که حساسیت عصبی دارند به دلیل در امان ماندن از درد، کم غذا می خورند و به مرور زمان لاغر خواهند شد.  به تدریج علائم گوارشی که غیر عضوی و عصبی بود، عضوی شده و درمان آن مشکل تر خواهد شد.
اجداد ما از آرامش بیشتری در زندگی خود برخوردار بودند  اما امروزه ترافیک، سر و صدا، در تماس بودن با ارگان های مختلف برای امور اداری و کاری و… منجر به عصبی شدن مردم شده است. در ایران تحریکات زندگی و مسائل عصبی زیاد است. البته لازم به ذکر است که برخی از بیماری
های عصبی همانند تومورهای مغزی نیز منجر به سوء هاضمه هم خواهند شد.

•     نظافت و رعایت بهداشت در مواد غذایی

تمیز نگه داشتن مواد غذایی و نظافت در هنگام خردن غذا باید همواره در نظر گرفته شود.

•     نجویدن مواد غذایی به مقدار کافی

 خوردن غذا زمانی لذت بخش خواهد بود که بتوانیم مزه غذا را بچشیم. سرعت غذا خوردن ما نه تنها بر روی تشخیص مزه تاثیر می گذارد بلکه هضم آن را متاثر می کند. هر چه غذا آرام تر بلع شده و بیشتر جویده شود به دلیل تماس بیشتر با بزاق، زودتر
و آسان تر هضم خواهد شد. در داخل بزاق ماده ای به نام پتیسالین وجود دارد که می تواند مواد کربوهیدراتی را بشکند.

•   بی تربیتی در غذا خوردن

در افراد سالم غذا 4-3 ساعت زمان لازم دارد تا هضم شده و از معده خارج گردد.  اما در افرادی که به اتساع معده و ورم معده مبتلا هستند، ممکن است یک روز زمان ببرد.  عدم منظم بودن ساعات غذا خوردن  باعث می شود که غذا نتواند به خوبی هضم
شود  و قبل از این که معده خالی شود، دوباره به آن غذا افزوده گردد. در نتیجه فشار زیادی به معده وارد خواهد شد.

•   پرخوری و افراط در آشامیدنی ها

معده همه ما به اندازه خاصی گنجایش دارد لذا خوردن غذا بیش از این ظرفیت، منجر به ورم معده خواهد شد. خوردن زیاد آشامیدنی ها منجر به سوء هاضمه خواهد شد و همچنین بیماری های روده و دوازدهه را به دنبال خواهد داشت.

•  زیاده روی در داروهای اشتها آور، ادویه و محرکات غذایی

موادی همانند ترشی ها، خردل و.. که تحریک کننده اشتها هستند، باعث پرخوری خواهند شد که منجر به ناراحتی های گوارشی می شوند.

•  خوردن تنقلات بین غذاها

خوردن خوراکی در فواصل غذایی منجر به انباشته شدن این مواد در معده خواهد شد  که اجازه نمی دهد معده به خوبی کار کند و در نتیجه سوءهاضمه رخ می دهد.

•    خوردن غذای نپخته یا بد تهیه شده

اگر غذا به خوبی پخته نشده باشد نمی تواند به خوبی هضم شود. همچنین غذاهای حجیم و خمیری همانند آش، آبگوشت و… مهمترین عوامل ایجاد کننده سوء هاضمه در میان مردم هستند.

•   اجبار به خوردن غذاهایی که دوست نداریم.

هر چه شما غذایی را با اشتها میل کنید، بزاق بیشتر ترشح شده و هضم آن بهتر انجام میشود.  این مسئله به تحریکات روانی انسان ارتباط دارد. لذا خوردن اجباری یک غذا  نه تنها اجازه هضم را نمی دهد بلکه منجر به تحریکات مخالف نیز خواهد شد.
برای مثال استفراغ از جمله اختلالات گوارشی خواهد بود. در ادامه این تحریکات بیماری ورم و اتساع معده، سوء هاضمه و زخم معده رخ خواهد داد.

•   مصرف مواد سمی همانند الکل و تریاک

اگر شما بدانید که نسج معده و دستگاه گوارش تا چه اندازه حساس است به هیچ عنوان سمت مصرف این مواد سمی نمی روید.  همچنین لازم است بدانید که الکل اشتهای کاذب آورده و منجر به پرخوری خواهد شد که عوارض نامبرده را به دنبال خواهد داشت.

•  عدم تحرک کافی

ورزش و تحرک کافی منجر به افزایش سوخت و ساز بدن  خواهد شد و بر روی فعالیت غددی تاثیر دارد.  همچنین ورزش کمک می کند تا سموم از بدن دفع شوند.  ورزش همچنین فعالیت های عضلانی را بهبود بخشیده و کمک می کند تا جذب مواد غذایی تنظیم گردد. 
البته توجه داشته باشید که به افراد مبتلا به زخم و ورم معده توصیه می شود تا بعد از غذا استراحت کنند اما این توصیه شامل افراد سالم نخواهد شد.

•    انجام کارهای جسمی بلافاصله بعد از غذا

انجام کار بلافاصله بعد از غذا نه تنها منجر به از کار افتادن دستگاه گوارش میشود بلکه اجازه نمی دهد جریان خون به سمت معده و روده ها برود. در نتیجه غده هایی که ماده اولیه ترشحی خود را از خون دریافت می کردند نمی توانند به فعالیت خود
ادامه دهند در نتیجه هضم و جذب مواد غذایی دچار مشکل می شود.

یکی از مهمترین عوامل موثر بر بیماریهای معده، نحوه نشستن است که به وفور در دانش آموزان، خیاطان و کفش دوزان دیده می شود.

بیماریهای قسمت های دیگر بدن هم می تواند بر روی سلامت دستگاه گوارش تاثیر بگذارد به همین دلیل است که در زمان یافتن علت زخم معده باید کارکرد تمامی قسمت های بدن بررسی شود.
بیماری معده
مهمترین بیماری هایی که معده را تهدید می کنند عبارتند از:

•     سرطان معده
•     گاستریت های مختلف همانند شراب خواران
•      پایین افتادگی و اتساع معده
•    پری گاستریت
•    آپاندیسیت

مهمترین عامل زخم معده همین آپاندیسیت است.  اختلالات گوارشی مبهم باعث میشود پزشک شک به بروز آپاندیسیت داشته باشد که با معاینات و نتایج آزمایشگاهی می توان در مورد صحت بروز این بیماری صحبت نمود.

•     فتق اپی گاستر و فتق های دیگر
•     کوله سیستیت مزمن (التهاب کیسه صفرا) و سنگ مجرای صفراوی

متداول ترین عوامل بروز زخم معده همین دو عامل هستند.  برای کامل شدن آزمایش در این موارد باید حتما عکس برداری از کیسه صفرا انجام شده و حتی در صورت لزوم این عکس برداری را تکرار نمود.

•   بیماری های مزمن کبد مخصوصا سیروزها
•    برخی از بیماری های حاد کبد
•    پانکراتیتی مزمن
•    انتروکولون مزمن و دولیکولون (طویلی کولون) و مگا کولون (باز شدن روده بزرگ)
•     انگل های روده همانند تنیا، آسکاریس، کرمک و…

خوشبختانه وجود آب های لوله کشی کم کرده است تا میزان ابتلا به انگل کم شود اما نباید سبزیجات و میوه جات آلوده را نیز فراموش نمود.  انگل زخم معده ایجاد نمی کند بلکه منجر به سوء هاضمه می شود.برخی از بیماری ها اگر چه زخمی در معده ایجاد
نمی کنند ولی می توانند عوارضی را در دستگاه گوارش به دنبال داشته باشند:

•    بیماری های دستگاه تناسلی در بانوان

آماس زهدان و تخمدان ها، سالپنزیت و  به ویژه برگشتگی رحم به عقب نه تنها منجر به سوء هاضمه میشوند بلکه زخم معده را می توانند ایجاد کنند. فیبروم زهدان و کیست تخمدان نیز می تواند بیماری های معده را به دنبال داشته باشند. همچنین درد
دوران قاعدگی و بارداری و یائسگی می توانند تاثیر زیادی در بروز زخم معده داشته باشند.

•    بیماری های کلیه و مجاری ادراری

پایین افتادگی کلیه، نفریت های مزمن، بزرگ شدن پروستات و تنگی مجرا، گاهی عوارضی شبیه به زخم معده را ایجاد خواهند کرد. ممکن است ابتدا اورامی رخ داده و سپس اختلالات گوارشی را به دنبال داشته باشند. در افراد سالمند بیشتر می توان اهمیت
اختلالات کلیه را در سوء هاضمه درک نمود.

•     بیماری های مجازی

افراد چاق، مبتلا به نقرس و دیابت هم گاها دچار زخم معده می شوند.

•   آویتامینوزها

کمبود تا نبود برخی از ویتامین ها در بدن می تواند بیماری های معده را تشدید کند.

مسمومیت های مزمن همانند الکل، تریاک و سیگار به شدت در این مورد تاثیر گذار هستند.

•    بیماری های قلبی

گاها زخم معده و سوء هاضمه از علائم بالینی بیماری های قلبی هستند. از طرفی زخم معده هم می تواند بر روی سلامت قلب تاثیر بگذارد.

•     بیماری های خون

کم خونی به ویژه از نوع شدید منجر به اختلالات شدید گوارشی خواهد شد.

•   بیماری های غدد مترشح داخلی

بیماری های تیروئید یا تخمدان نیز می تواند در بروز زخم معده تاثیر داشته باشد.

•  بیماری های آلرژیک

حساسیت یکی دیگر از عواملی است که در بیماری های معده دخالت دارد. امروزه ثابت شده است که آنافیلاکسی و آلرژی از جمله عواملی هستند که در تورم معده دخالت دارند. هر چه حساسیت بیشتر شود احتمال رخ دادن تورم و زخم معده بیشتر می شود.