اعصاب و نورون ها

اسامی دیگر :
شوان-نورون -اعصاب-گلیال-اپاندیم-آستروسیت-اولیگودندیریتمیکروگلیال-نورون چند قطبی-نورون تک قطبی- نورون دو قطبی

سلول های عصبی تشکیل دهنده مغز را نورون می گویند. مغز از 100 میلیارد نورون ساخته شده است و در بدن انسان میلیون ها بار بیشتر از این تعداد نورون وجود دارد. از نورون ها دسته های رشته های عصبی خارج شده و
شبکه عصبی را تشکیل می دهند.  نورون ها از نظر ساختمانی، کاری و نحوه ارتباط با یکدیگر خاص و ویژه هستند.
ساختمان نورون:
نورون ها نیز سلول هستند لذا هر نورون دارای یک هسته مرکزی است و زائده های سیم مانند و دراز به هر نورون متصل می شود. قسمت های انتهایی آکسون ها وسیع شده و محل ارتباط آکسون با نورون دیگر است که به آن پایانه آکسونی (Axon terminal) می گویند و به محل ارتباط نورون
با سلول هدف را سیناپس می گویند. به طور کلی زوائد سلولی به دو دسته دندریت و آکسون تقسیم می شوند:
1.دندریت ها(Dendrit) : دندریت ها غالبا زائده های کوتاه و منشعبی هستند که  پیام ها را به جسم سلولی می برند.
2.آکسون ها (Axon): آکسون ها زوائد بلند و با انشعابات کمی هستند که از نظر فعالیت دقیقا عکس دندریت عمل می کنند. یعنی پیام را از جسم سلولی دور می کند.

اقسام نورون:
با توجه به این که اندازه و شکل جسم سلولی نورون ها با یکدیگر متفاوت است، در نتیجه نورون ها از نظر اندازه، نوع و تعداد زوائد با یکدیگر تفاوت دارند و معمولا نورون ها براساس تعداد زوائدی که از جسم سلولی شان خارج شده دسته بندی می شود.
1-نورون تک قطبی  (Unipolar): غالبا به آن تک قطبی کاذب می گویند. از نظر ظاهری نورون تک قطبی دارای یک آکسون است که از جسم سلولی خارج شده و به زائده طویل تقسیم می شوند. نمونه این نورون ها در گانگلیون پشتی نخاع می توان اشاره کرد.
2-نورون دو قطبی (Bipolar):
دندریت ها و آکسون ها از دو سمت مقابل هم جسم سلولی خارج می شوند. نمونه از نورونها در شبکیه چشم و اعصاب بویایی هستند.
3-نورون چند قطبی (Multipolar):
فراوان ترین نوع نورون بوده که از چند دندریت و یک آکسون تشکیل شده است. نورون های حرکتی از این نوع نورون ها هسنتند.

نورون ها از نظر
عملکرد نیز به سه گروه تقسیم می شوند عبارتند از:
1.نورون حسی (Sensory): پیام های حسی را به مغز یا نخاع وارد می کنند.
2.نورون حرکتی (Motor): پیام های عصبی را از مغز یا نخاع خارج می کنند.
3.نورون ارتباطی (Interneuron): پیام های عصبی را از یک نورون به نورون دیگر منتقل می کنند.
سلول های پشتیبان سیستم عصبی (Glial cells)            
سلول های عصبی دارای سلول های پشتیبان به نام گلیا یا نورگلیا هستند که وظیفه حمایت و تغذیه سلول های عصبی را برعهده دارد . مهم ترین انواع سلول های گلیال عبارتند از:
1.آستروسیت (Astrocyte): فراوان ترین نوع سلول گلیال بوده که سلول های ستاره ای شکلی که وظیفه حمایت و تغذیه سلول های عصبی را برعهده دارد. آستروسیت ها به دلیل فرم ستاره ای به این نام خوانده می شوند.
2.اولیگودندریت (Oligodendrocyte): اولیگودندروسیت یک شبکه حمایتی ایجاد کرده و تغذیه کننده غلاف میلین است.
3.میکروگلیال (Microglial): کوچکترین سلول گلیال است که وظیفه آن ها از بین بردن میکروب ها، مواد بیگانه و سلول های خراب است.
4.اپاندیم (Ependymal): سلول های آپاندیمال وظایف پوشاندن سطح فضای پر شده از مایع مغزی نخاعی را برعهده دارد.
5.شوآن (Schwann): سلول گلیال درسیستم عصبی محیطی است که تمام آکسون ها را احاطه می کند. در فاصله بین دو سلول شوآن، رشته عصبی بدون غلاف میلین است که به آن گره رانویه (Ranvier node) می گویند که در این گره ها هدایت پیام عصبی بصورت جهشی است.
بازسازی عصبی:
رشته های عصبی محیطی درصورتی که پس از آسیب ترمیم می شوند که جسم سلولی آن ها سالم مانده باشند. در این زمان، تغذیه  قسمت های آسیب دیده متوقف شده و نهایتا تخریب می شوند. در نتیجه درون غشای میلین خالی خواهد شد که فضا برای رشد مجدد قسمت سالم فراهم خواهد شد. قسمت
سالم روزانه 2-1 میلیمتر در فضای خالی رشد خواهد کرد. جالب است بدانید که سرعت بازسازی در مغز و نخاع کمتر از این مقدار است و سلول های این قسمت به حدی تخصصی هستند که تقریبا هیچ گاه قدرت بازسازی خود را یا برقراری ارتباط را با دیگر قسمت ها  ندارند. زمانی که قسمتی
از رشته عصبی آسیب می بیند، قسمت انتهایی قطع شده چند جوانه رشد ایجاد می کند که یکی از این جوانه ها در مسیر درست حرکت کرده و منجر به ترمیم عصب می شود.

برای افزودن دیدگاه باید شوید.