جنگ با عفونت

جنگ با عفونت

جنگ با عفونت

زمانی بدن دچار عفونت می شود که یک موجود بیگانه میکروسکوپی وارد بدن شده، تکثیر شود و منجر به اختلال در کارکرد طبیعی بدن شود. دو نوع عفونت ممکن است برای بدن رخ بدهد:

1-عفونت موضعی همانند لکه پوستی و یا زخم

2-عفونت فراگیر که عامل آن به کمک جون و مایع لنفی در بدن پخش خواهد شد.

ویروس ها

ویروس ها یکی از مهمترین میکروارگانیسم های زیان آور و یا میکروب های پاتوژن هستند که به آن ها Germ  یا Bug  نیز گفته می شود. مهمترین ویژگی های ویروس ها عبارتند از:

1-ویروس ها ریزترین میکروب ها هستند که میلیون ها از آن ها به اندازه سوراخ سوزن می شوند.

2-بسیاری از انواع سلول ها می توانند مدت ها به صورت غیر فعال باقی مانده و حتی در محیط یخ زده از بین نمی روند تا زمانی که یک سلول مناسب پیدا کرده و وارد آن شوند تا مجددا به طور ناگهانی فعال شده و به سلول ها حمله کنند.

3-ویروس های انگل اجباری هستند به این معنا که برای این که بتوانند فعالیت کرده و تکثیر شوند حتما باید در سلول زنده یا سلول میزبان وارد شوند.

4-ویروس ها دارای یک یا دو رشته ماده ژنتیکی و RNA یا DNA هستند.

5-هر ویروس دارای پوسته ای پروتئینی به نام کپسید و گاها پوشش حفاظتی بیرونی هستند.

ویروس تبخال

در تصویر الکترونی زیر شما می توانید دسته ای از ویروس تبخال معمولی یا هرپس سیمپلکس (HSV) (نارنجی) مشاهده نمایید که HSV1 مسئول تبخال دور لب و HSV2  مسئول تبخال دستگاه تولید مثل هستند.

اشکال ویروس ها

گونه های مختلف ویروس ها دارای اشکال مختلفی من جمله توپ، جعبه، چند وجهی، میله ای، توپ گلفی، مارپیچ و یا موشک های فضایی هستند. ویروس ها براساس اندازه، شکل، تقارن و گروه بیماری زایی دسته بندی می شوند.

1-ویروس فنری (مارپیچ)

پوشش پروتئینی این ویروس شبیه پیچ سر بطری است و ماده ژنتیکی در داخل آن قرار گرفته است. همانند میکسو ویروس ها و پارامیکسو ویروس ها

2-ویروس 20 وجهی

در این ویروس ها 20 مثلث به هم متصل شده و شبیه یک ظرف چند وجهی شده اند همانند ادنو ویروس ها و ویروس تبخال

3-ویروس مرکب

ویروس مرکب شبیه راکت کوچک بوده که با پاهای خود روی سطح میزبان قرار می گیرد.

دوره زندگی ویروس آنفولانزا

ویروس آنفولانزا ویژگی های خاصی دار من جمله:

1- 300-100 ژن بیشتر ندارد.

2-این ویروس از سلول  ساخته نمی شود.

3- مکانیسم سلولی تولید انرژی نداشته و در نتیجه نمی توانند مواد غذایی را فرآوری نماید.

4-ویروس آنفولانزا قادر به تکثیر نیست و برای این که یک نسخه از ژنوم خود را بسازد به یک سلول حمله کرده و کارخانه تولید سلول میزبان را در اختیار می گیرد. در نتیجه سلول میزبان یا خواهد مرد و یا این که عملکرد طبیعی خود را از دست می دهد. به ذره آزاد ویروس که می
تواند بدون وابستگی باقی مانده و ایجاد عفونت کند ویریون می نامند.

مراحل تکثیر و ترشح ویروس آنفولانزا

1-ابتدا پروتئین های سطح ویروس به سلول میزبان چسبیده و بخشی یا تمام ویروس وارد سلول میزبان می شود.

2-سپس ویروس پوشش خود را کنار می زند تا  RNA بتواند وارد هسته سلول میزبان شده و در میان اسیدنوکلئیک میزبان قرار می گیرد. این عمل باعث می شود که سلول RNA ویروس را مستقیما نسخه برداری کرده و این RNA بعدا به سطح سلول می آید.

3-سلول میزان تعداد زیادی از  RNA را به کمک مواد درون سلول و آنزیم ها و همچنین پوشش پروتئینی ویروس را می سازد. برای تولید پروتئین های ویروس، قسمت های کوچک RNA ویروس خوانده می شود.

4-از اتصال رشته های RNA و پروتئین های ویروسی به همدیگر ویروس های جدید به وجود می آیند که در سطح غشای سلولی میزبان جوانه می زنند. ویروس های جدید از غشای سلولی میزبان به عنوان یک پوشش حفاظتی استفاده می کنند.

5-در نهایت ویروس های جوانه زده جدا شده و ذرات ویروس آزاد می شوند. این ویروس های جدید قادر خواهند بود که به بافت های دیگر رفته و آن ها را آلوده کنند. لازم است بدانید که یک ویروس زمانی می تواند در ایجاد عفونت موفق باشد که از هر 8 قطعه RNA برخوردار باشد.

6-سلول میزبان ممکن است در اثر حمله یک ویروس پوشش دار از بین برود.

ناگیرایی (ایمن سازی)

دستگاه ایمنی بدن در برابر عوامل بیماری زا و مواد بیگانه دو نوع ایمنی از خود نشان می دهد:

1-ایمنی طبیعی

دسته ای از گلبول های سفید در بدن به نام لنفوسیت ها مسئول ایمنی طبیعی هستند. در زمان حمله عامل بیمای زا به بدن لنفوسیت ها به سلول های حافظه ای تبدیل شده و این توانایی را به دست می آورند که از طریق آنتی ژن موجود بر روی سطح بدن میکروب، آن را شناسایی کنند در
نتیجه اگر مجددا همان میکروب وارد بدن شود، لنفوسیت ها با فعال کردن پاسخ سریع ایمنی میکروب را قبل از حمله از بین می برد. به این فرآیند ایمن و مقاوم شدن به عامل بیماری زا پس از یکبار ابتلا به آن را ایمنی طبیعی می گویند.

2-ایمنی مصنوعی

ایمنی مصنوعی یا به صورت فعال است و یا غیر فعال:

ایمنی مصنوعی فعال (راست):

در این ایمنی میکروب ضعیف شده یا کشته شده و یا سم آن به بدن تزریق شده و پاسخ ایمنی با تولید آنتی بادی شکل می گیرد اما بیماری توسعه پیدا نمی کند.

ایمنی مصنوعی غیر فعال:

 در این نوع ایمنی، آنتی بادی های از پیش تولید شده به بدن تزریق می شود.

پاسخ سریع

در تصویر میکروسکوپی زیر یک گلبول سفید (ماکروفاژ) دیده می شود که در حال احاطه کردن باکتری ضعیف شده است. این باکتری ها به منظور فعال کردن ایمنی در بدن تزریق شده اند.

مراحل ایمنی مصنوعی فعال

1-تولید واکسن

واکسن از میکروب ضعیف شده، بخشی از آن و یا سم آن تولید می شود که قادر خواهد بود بدون ایجاد بیماری در بدن، پاسخ ایمنی را در بدن فعال کند.

2-واکسیناسیون

عمل تزریق واکسن را واکسیناسیون می گویند که منجر به تحریک دستگاه ایمنی بدن می شود تا با تولید آنتی بادی به آنتی ژن های واکسن حمله کند.

3-پاسخ ایمنی

پس از واکسیناسیون، در صورتی که عامل بیماری زای مربوطه وارد بدن شود سلول های حافظه، دستگاه ایمنی را فعال کرده و در نتیجه از بدن دفاع خواهد کرد.

مراحل ایمنی مصنوعی غیر فعال

اگر چه ایمنی فعال تقش بسیار خوبی در سلامت مردم جامعه دارد ولی زمان بر بوده و در صورتی که حمایت های سریع نیاز باشد و یا این که فرد از دستگاه ایمنی قوی برخوردار نباشد باید به سراغ ایمنی غیر فعال برویم. در این روش باید آنتی بادی از بدن انسان یا حیوانات مقاوم
به عامل بیماری زا تهیه و به بدن فرد تزریق شود. اگرچه این آنتی بادی ها مقاومت بدن را در برابر میکروب زیاد می کنند اما به مرور زمان از بین رفته و جایگزین نمی شوند. متاسفانه این آنتی بادی ها در حافظه سلول ها باقی نمی ماند که مجددا تولید شود. مراحل ایمنی غیر فعال
به صورت زیر است:

1-ابتد آنتی بادی ها به بدن فرد تزریق می شود.

2-آنتی بادی وارد شده در داخل جریان خون پخش می شود.

3-در نهایت این آنتی بادی ها که به صورت اختصاصی برای درمان عفونت یا حفاظت از بدن در برابر عامل بیماری زا تزریق شده اند، اثر خود را گذاشته و از بین می روند. 

ایمن سازی و سلامت جامعه

ایمن سازی کمک می کند تا افراد در مقابل بیماری های عفونی مقاوم شوند و یکی از مهمترین معیارهای سلامت جامعه تعداد افرادی است که ایمن سازی شده اند که این عمل می تواند تا مرز ریشه کن کردن بیماری پیش برود. برای این که بتوان به ایمنی جامعه دست یافت باید تعداد افراد
ایمن سازی شده بیشتر و تعداد افراد محتمل به ابتلای بیماری خاص کاهش پیدا کند. لازم به ذکر است که اگر تنها تعدادی از افراد واکسینه شوند دو مشکل برای بقیه افراد پیش خواهد آمد:

1-افراد دیگر گرفتار عفونت می شوند.

2-بدن افراد باقیمانده میزبان میکروب هایی خواهد شده که جهش یافته بوده و گونه جدید از میکروب قبلی هستند.

در چنین شرایطی ایمن سازی نسبت به گونه جدید بی تاثیر بوده چون گونه جدید وارد عمل شده است و افرادی که ایمن سازی قبلی شده اند باید نسبت به گونه جدید هم ایمن شوند.

ویروس سرخچه

تصویر زیر متعلق به سرخچه یا سرخچه آلمانی است که ویروس ها (نقاط صورتی رنگ) روی سطح سلول قرار دارند. ایمن سازی ترکیبی (MMR) کمک می کند تا کودکان در طول عمر خود از این بیماری در امان باشند.

ویروس ها و باکتری ها

ویروس ها و باکتری ها دو دسته بسیار مهم از میکروب ها هستند که مهمترین تفاوت میان این توانایی در زندگی مستقل است به گونه ای که ویروس ها قادر به زندگی مستقل نبوده و به صورت مواد شیمیایی غیر فعال هستند ولی باکتری ها دارای کارخانه سلولی برای ایجاد انرژی، گوارش
غذا و تکثیر هستند که البته همین ویژگی ها باعث می شود که باکتری ها در برخورد با مواد شیمیایی همانند آنتی بادی ها با خطر روبرو شوند در صورتی که آنتی بادی بر روی ویروس ها تاثیر نداشته و برای درمان بیماری های ویروسی باید از داروی مناسب استفاده کرد. گاها ایمن سازی
از بروز عفونت ویروسی و برخی عفونت های باکتریایی همانند کزاز جلوگیری می کند.

آنتی بیوتیک مناسب برای باکتری

همان گونه که بیان شد برای از بین بردن باکتری ها از آنتی بیوتیک استفاده می شود برای تهیه آنتی بیوتیک مناسب به صورت زیر عمل می شود:

1-ابتدا باکتری ها در ظرف تغذیه ای مخصوص رشد باکتری قرار می گیرند.

2-سپس صفحات دارای آنتی بیوتیک های مختلف بر روی آن ها قرار می گیرد.

3-در نهایت تمام صفحات را بررسی می کنند و صفحه ای که کمترین تعداد باکتری بر روی آن رشد کرده است به عنوان آنتی بیوتیک موثر شناخته می شود.

ویروس باکتری خوار

به ویروس هایی گفته می شود که به قسمت های خاصی از سطح باکتری چسبیده و آن را می خورد. در تصویر الکترونی زیر شما می توانید حمله ویروس باکتری خوار به باکتری را مشاهده کنید که تفاوت اندازه به خوبی قابل تشخیص است به گونه ای که ویروس ها بسیا ریز (400-20 نانومتر
و هر نانومتر معادل یک بیلیونیم متر است) و هر باکتری 100 برابر بزرگتر از ویروس است.

باکتریوم

باکتری اشریشیاکلی به شکل میله ای و یکی از رایج ترین باکتری های روده است.

باکتری

باکتری ها از جمله میکروارگانیسم هایی هستند که در همه جا من جمله آب، خاک، هوا، درون و روی بدن، در نوشیدنی ها و… حضور دارند. این موجودات حتی از دیگر تک سلولی ها ساده تر بوده و ماده ژنتیکی در آن ها به جای اینکه داخل هسته قرار داشته باشد، در همه جای سلول وجود
دارد. باکتری ها از نظر تاثیر دو دسته می شوند:

1-برخی از باکتری ها زیان آور هستند. صدها گونه باکتری عفونت زا وجود دارد که عفونت خفیف تا شدید را ایجاد می کنند.

2-اما برخی دیگر همانند باکتری های روده مفید بوده و به آن ها فلور روده گفته می شود. فلور روده به استخراج مواد مغذی موجود در غذاها کمک می کند. 

ساختمان یک باکتری

یک باکتری میله ای شکل (باسیلوس) را در نظر بگیرید. این باکتری دارای غشای سلولی، دیواره سلولی، سیتوپلاسم و اندامک هایی همانند ریبوزوم است. سلول های جانوری دیواره سلولی ندارند ولی باکتری ها بر روی غشای خود یک دیواره تقریبا سفت دارند. به طور کلی ساختمان یک باکتری
از قسمت های زیر تشکیل شده است:

نوکلئوتید

در این قسمت بیشترین ماده ژنتیکی قرار گرفته است.

ریبوزوم

این قسمت در ساختن پروتئین ها دخالت دارد.

سیتوپلاسم

در درون هر باکتری مایعی به نام سیتوپلاسم وجود دارد که مواد زیادی در داخل آن حل شده اند.

پسلی

پسلی ساختاری مو مانند، سخت و در عین حال نازک است که به سطح باکتری وصل شده و به جابجا کردن ژن ها بین باکتری ها کمک می کند. 

پلاسمید

این ساختار حلقه کوچک ماده ژنتیکی است.

دیواره سلولی

پوششی که سخت بوده و از قند ساخته شده است که بر روی غشای باکتری قرار می گیرد.

کپسول

به پوشش محافظ بیرونی باکتری کپسول گفته می شود.

فلاژل

هر باکتری دارای زوائد شلاق مانند به نام فلاژل است که برای حرکت از آن استفاده می کند.

انواع باکتری ها

هزاران نوع باکتری وجود دارد که هر روز تعداد آن ها در حال افزایش بوده و همه آن ها به چند شکل عمومی دیده می شوند. شکل باکتری در رنگ آمیزی آزمایشگاهی تاثیر داشته و در نتیجه براساس نوع رنگ آمیزی دسته بندی می شوند.

1-کوکسی ها

کوکسی ها باکتری های کروی شکل همانند استافیلوکوک ها و استرپتوکوک ها هستند که در تصویر زیر می توانید تقسیم شدن آن ها را مشاهده کنید.

2-باسیل ها

باکتری های میله ای و یا بیضی شکل که ممکن است در سطح آن ها پیلی وجود داشته باشد. به عنوان نمونه می توان به باکتری استرپتوباسیل و کلستریدیوم اشاره نمود.

3-فنری ها

باکتری های فنری و یا مارپیچی که همانند فنر باز و بسته می شوند. لپتوسپیرا و ترپونما از جمله باکتری های فنری هستند.

مقاومت در برابر آنتی بیوتیک ها

با توجه به این که آنتی بیوتیک ها می توانند باکتری ها را از بین ببرند ولی باکتری ها در دوران مصرف آنتی بیوتیک می توانند نسبت به آن ها مقاوم شوند. موثرترین و بهترین روش برای ایجاد مقاومت، تبادل قطعات پلاسمید (ماده ژنتیکی باکتری) با دیگر باکتری هاست. این روش
به این صورت انجام می شود:

1-ابتدا ژن مقاوم به آنتی بیوتیک ها به صورت تصادفی در یک باکتری بروز می کند.

2-سپس باکتری دارای ژن مقاوم از طریق فرآیند آمیخته شدن دو باکتری با هم یا فرآیند جنسی، ژن مقاوم را به باکتری دیگر می دهد. انتقال پلاسمید از سلول دهنده به سلول گیرنده از طریق پیلی های سلول های دهنده انجام می شود. 

3-در نهایت پلاسمید تثبیت شده یا تغییر می کند.

نقش پلاسمید در ایجاد مقاومت به آنتی بیوتیک

 پلاسمید منجر به ساخته شدن آنزیم بر ضد آنتی بیوتیک شده یا این که محل گیرنده را تغییر می دهد. پلاسمید این قابلیت را دارد که طول خود را دو برابر کند.

باکتری ها چگونه آسیب می زنند؟

باکتری های بیماری زا از طریق مسیرهای تنفسی، لوله گوارشی، تماس جنسی و یا منطقه آسیب دیده پوست وارد بدن می شوند. باکتری ها به روش های مختلف به بدن آسیب می زنند:

1-برخی باکتری ها همانند شیگلادیسانتری که منجر به اسهال می شود، از طریق چسبیدن به سلول ها باعث آسیب به آن می شوند 

2-دسته ای از باکتری ها با تولید مواد سمی به نام  باکتریوتوکسین یا توکسین و در نتیجه تغییر در واکنش های شیمیایی بدن به انسان آسیب می زنند.

3-باکتری کورنی باکتریوم دیفتریا سم دیفتری تولید می کند که این سم از طریق متوقف کردن پروتئین ها به سلول های قلب آسیب می زند.

4-دسته ای دیگر از باکتری ها سم هایی تولید می کنند که در رگ های کوچک لخته ایجاد می کند و در نتیجه به بافت و اندام بدن خون نمی رسد.

لازم است بدانید که برخی از سموم باکتری ها بسیار خطرناک هستند به گونه ای که تحقیقات نشان داده است که یک سطل از سم عصبی کلستریدیوم بوتولی نوم می تواند تمامی  انسان های روی زمین را بکشد.

اَبَر باکتری ها

دست های از باکتری ها سرعت تکثیر بالایی دارند به گونه ای که هر 20 دقیقه یکبار تکثیر می شوند. در نتیجه این سرعت بالا در تکثیر، تعداد زیادی باکتری و در نتیجه سرعت بالا در تغییر ژن ها باعث می شود که شرایط برای جهش های بزرگ در ژن و مقاوم شدن باکتری به آنتی بیوتیک
ها فراهم شود. باکتری های مقاوم شده به آنتی بیوتیک ها را میکروب های بزرگ یا میکروب های پرخور می نامند. متاسفانه برخی از افراد در زمان بیماری به صورت سر خود اقدام به مصرف آنتی بیوتیک کرده و در نتیجه زمینه برای مقاومت سریع باکتری ها به آنتی بیوتیک فراهم می شود.
ممکن است که باکتری ها در مقابل آنتی بیوتیک ها خاص مقاومت نداشته باشند اما این مصرف ناآگاهانه منجر به بروز مقاومت و آثار جانبی برای بدن خواهد شد. به همین دلیل پزشکان در زمان بیماری سعی می کنند با تجویز آنتی بیوتیک های ضروری مانع از ایجاد مقاومت دارویی یا آثار
جانبی داروهای شوند. نمونه ای از باکتری های مقاوم می توان به استافیلوکوکوس طلایی اشاره نمود که در سال 1960 به آنتی بیوتیک متی سیلین مقاوم شده و امروزه به آن استافیلوکوکوس طلایی مقاوم به متی سیلین (MRSA) گفته می شود. در سال 1990 نوع جدیدی از این باکتری در بیمارستان
ها دیده شد.

پروتیست ها (تک یاخته ها)

پروتیست ها (پروتوزوآ یا تک یاخته) موجودات تک یاخته ای هستند که چند ویژگی مهم دارند:

1-در تک یاخته ها بر خلاف باکتری ها، ماده ژنتیکی در داخل هسته قرار گرفته است.

2-این موجودات شبیه حیوان هستند به گونه ای که حرکت می کنند و برای به دست آوردن انرژی، برخلاف موجودات دیگر که از انرژی خورشید استفاده می کنند، پروتیست ها نیاز به غذا دارند. 

3-بسیاری از پروتیست ها دارای غشای سلولی انعطاف پذیر، هسته بزرگ و گاها دنباله هایی به نام تاژک هستند که برای حرکت به از آن ها استفاده می کنند.

هزاران گونه تک یاخته بی ضرر در آب و خاک وجود دارد که بعضا انگل بوده و برخی دیگر بیماری های شدیدی ایجاد می کنند. برای مثال تک یاخته پلاسمودیوم عامل بیماری مالاریاست که میلیون ها نفر را در دنیا مبتلا می کنند. تک یاخته های انگل برای این که بتوانند از سیستم
ایمنی بدن انسان در امان مانده و زنده بمانند، روش های مختلفی را استفاده می کنند برای مثال انگل لیشمانیا (عامل بیماری لیشمانیازیس) وارد گلبول های سفید می شوند و در داخل آن تکثیر پیدا می کنند در نتیجه گلبول سفید نمی تواند آن ها را از بین ببرد.

نوعی از پروتیست ها به نام تریپانوزوم ها عامل بیماری خواب (تریپانوزومیاریس) هستند که تک یاخته ای کرمی شکل (به رنگ بنفش) بوده و در تصویر زیر در کنار گلبول های قرمز قرار گرفته اند.

چرخه زندگی مالاریا

چهار نوع پلاسمودیوم وجود دارد که از طریق پشه آنوفل ماده به بدن انسان متقل شده و منجر به تب و لرز شدید می شوند که در صورت عدم درمان می تواند کشنده باشد. تقریبا هر چهار نوع پلاسمودیوم چرخه زندگی یکسانی دارند که به صورت زیر است:

1-ابتدا پشه بزاق حاوی انگل را به صورت اسپروزوئیت وارد بدن انسان می کند.

2-اسپروزوئیت ها همراه با خون به سمت کبد حرکت کرده و در کبد تکثیر می شوند.

3-اسپروزوئیت به شکل انگلی به نام مروزوئیت تبدیل می شوند.

4-مروزوئیت ها از سلول های پاره شده خارج و وارد جریان خون می شوند که منجر به ایجاد تب در فرد خواهد شد.

5-سپس مروزوئیت ها به گلبول های قرمز حمله کرده و در داخل آن شروع به تکثیر می کنند. در نتیجه گلبول های قرمز پاره شده و مروزوئیت ها آزاد می شوند که به سمت سلول های دیگر می روند تا به آن ها حمله می کنند. 

6-در نهایت مروزوئیت های نر و ماده گامتوسیت تولید کرده و پشه دیگری گامتوسیت را مکیده و تبدیل به اسپروزوئیت می کند. به همین ترتیب چرخه ادامه پیدا می کند.

قارچ ها

بزرگترین سرسلسه ها در میان موجودات زنده به قارچ ها تعلق دارد که شامل قارچ ها، کپک ها و تک سلولی هایی به نام مخمر هستند. قارچ ها زا موجودات زنده و یا غیر زنده آلی تغذیه می کنند که قارچ های بیماری زا به طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم می شوند:

1-قارچ های رشته ای که در زمان رشد شبکه ای از رشته ها و نخ هایی را ایجاد می کنند و به آن ها هیفا گفته می شود.

2-قارچ های تک سلولی  که همان مخمرها هستند.

قارچ ها از نظر بیماری زایی متفاوت هستند:

1-برخی از قارچ ها در صورتی که بد شکل نباشند بیماری های بی ضرری را برای پوست، مو، ناخن و یا غشای موکوزی ایجاد می کنند که به عنوان مثال می توان به  مخمر کاندیدیازیس اشاره نمود.

2-قارچ هایی همانند هیستوپلاسموزیس منجر به بروز عفونت در بدن می شوند که این عفونت می تواند به اندام های حیاتی همانند شش ها حمله کرده  و جان انسان را تهدید کند. لازم به ذکر است که به طور کلی عفونت های نسبتا کوچک قارچی می توانند به قسمت های مختلف بدن سرایت
کنند.

3-درماتوفیتوزیس یا بیماری زرد زخم نوعی عفونت قارچی است که افرادی را مبتلا می کند که سیستم ایمنی بدنشان ضعیف است (همانند مبتلایان به ایدز).

ضرر رسانی قارچ ها تنها به بیماری در انسان خلاصه نمی شود بلکه قارچ ها می توانند به محصولات کشاورزی و مواد غذایی نیز حمله کنند.

کرم های انگل

انسان ها نیز ممکن است همانند سایر جانوران به کرم های انگل مبتلا شوند که انگل ها تمامی مواد غذایی خود را از بدن میزبان تهیه می کنند. حداقل 20 نوع جانور کرم مانند در بدن انسان وجود دارد که غالبا آخرین دوره های زندگی خود را در روده ها سپری می کنند. انگل ها
از نظر ظاهری به چند دسته تقسیم می شوند:

1-کمر های بند بند (انه لیدها) همانند کرم های خاکی

2-کرم های گرد یا نماتدها همانند آنسیلوستوما دودنال که دارای طولی به اندازه یک سانتیمتر بوده و در روده زندگی می کند. این کرم به گروه نماتدهای قلاب دار تعلق دارد.

3-کرم های پهن همانند کرم های نواری (مثل کرم تینا که در روده زندگی می کند) و کرم کبد (همانند شیستوزوما عامل بیماری تب حلزونی یا شیستوزومازیس)

کرم قلاب دار

در تصویر الکترونی زیر می توانید سر یک کرم قلاب دار بالغ را مشاهده کنید. همان گونه که ملاحظه می کنید دهان کرم چند زائده دندان مانند دارد که کمک می کند تا کرم به روده میزبان متصل شود.

شیستوزوم ها

این کرم ها در زمان بلوغ دارای طولی به اندازه 2-1 سانتیمتر هستند. در تصویر  زیر مشاهده می کنید که کرم در داخل رگ خونی وجود داشته و چند گلبول قرمز در دهان ان دیده می شود.