ساختمان استخوان

استخوان گونه ای ازبافت پیوندی است که همچون فلز محکم و مانند آلومینیوم سبک است. استخوان از سلول های ویژه و رشته های پروتئین ساخته شده و دینامیک است. هر استخوان پس از صدمه دیدن یا تحت قرارگرفتن دوباره رشد می کند و شکل و اندازۀ طبیعی
خود را به دست می آورد. در طول محور یک استخوان دراز ( مانند ران یا ساق پا و … ) مجرای میانی یا مغز استخوان قرار دارد. این مجرا دارای مغز قرمز استخوان، که سلول های خونی را تولید می کند، مغز زرد استخوان، که بیشتر آن بافت چربی است و رگ های خونی فراوان است. در
اطراف مغز استخوان، بافتی اسفنجی مشبک (مانند شانه های عسل) و حاوی مغز استخوان است، قرار دارد. در اطراف بافت اسفنجی بافتی صدف مانند به نام استخوان متراکم قرار دارد.

این لایه سخت، فشرده، قوی و محکم است. مجراهای نازکی مغز استخوان را با ضریع (پرده روی استخوان) مرتبط می کنند. بافت استخوانی از سلول های تخصصی و رشته های پروتئینی ساخته شده است. مهم ترین رشته ها، رشته های کلاژن هستند که در زمینه ای
از آب، کریستال های معدنی و نمک و کربوهیدرات ها و مواد دیگر تنیده شده اند.

انواع استخوان از لحاظ بافت شناسی:

استخوان متراکم (Compact): قسمت نسبتا سخت استخوان که منجر به استحکام می گردد. استخوان متراکم از سلول هایی عصا مانند به نام استئون (Osteon) تشکیل شده است. این نوع استخوان را در زیر میکروسکوپ به صورت دسته هایی به
هم فشرده که باعث استحکام زیاد استخوان می شوند. می توان دید. استئون جزء اصلی استخوان متراکم است. مجرای مرکزی (مجرای هاورس) که رگ ها واعصاب را در بر می گیرد، به وسیله لایه های متحد المرکز بافت استخوانی احاطه می شود. به این لایه ها “لاملا (lamellae)” می گویند.
فضاهای خالی (لا کنا (lacuna) ) در برگیرندة استئوسیت ها هستند که سلامت استخوان را حفظ می کنند.

استخوان اسفنجی (Spongy or Trabecular or Cancellous): شبکه ای بصورت مشبک که تراکم آن کمتر از تیغه های استخوانی است و حفره درونی مغز استخوان را احاطه می کند.

استخوان های دراز ، مانند استخوان پا، بیشترین انواع بافت استخوانی را دارند. نسبت میان استخوان متراکم به اسفنجی، به سن و فعالیت و فشارهای وارد به استخوان وابسته است.

سلول های استخوان 

استخوان سالم دارای سه نوع سلول است. این سلول ها در مغز استخوان قرار دارند. استئوپلاست ها ابتدا استخوان را می سازند و سپس، به استئوسیت تبدیل می شوند که بافت اطراف استخوان را نگه می دارند. استئوکلاست ها، که سلول های بزرگ و دارای
چند هسته اند، قسمت های خراب یا اضافة استخوان را از بین می برند. 

استئوسیت استخوان

این تصویر بسیار بزرگ نمایی شده، یک استئوسیت را درون حفرة کوچکی1 در استخوان متراکم نشان می دهد.

رشد استخوان 

استخوان ها در دوره جنینی از غضروف ها پدید می آیند. استخوانی شدن فرآیندی است که طی آن، بافت غضروفی دوران جنینی به بافت استخوانی تبدیل می شود. در این فرایند، نمک های معدنی و بلورها به ویژه فسفات و کربنات کلسیم در غضروف رسوب می کنند.
افزایش قد در دوره کودکی و خردسالی به دلیل دراز شدن استخوان های بلند است. در نزدیکی انتهای هر استخوان بلند، منطقه ای وجود دارد که به آن « صفحۀ رشد » می گویند. دراز شدن و استخوانی شدن در این منطقه اتفاق می افتند. سلول های غضروفی در این منطقه تکثیر می شوند و
ستون هایی را در طول محور استخوان ایجاد می کنند. همچنان که سلول های غضروفی بزرگ می شوند و می میرد، به جای آن ها سلول های استخوانی جدیدی پدید می آیند. به این ترتیب، صفحۀ رشد در جریان دراز شدن استخوان در طول محور استخوان حرکت می کند و میان محور و سراستخوان باقی
می ماند.

محل رشد استخوان

خط چین ها منطقة صفحة رشد را که با رشد خود باعث دراز شدن استخوان می شود، نشان می دهند. صفحه های رشد نزدیک انتهای همة استخوان های دراز دیده می شود. 

تبدیل غضروف به استخوان

استخوانی شدن ابتدا در استخوان دراز میان محور (بدنه) استخوان و سر استخوان رخ می دهد. در ادامه، سراستخوان نیز استخوانی می شود. 

غضروف

غضروف شکلی از بافت پیوندی است که چرم مانند و بسیار سازگار است. غضروف زمینه ای ژل مانند دارد که داری ترکیبات بسیاری مانند پروتئین ها و کربوهیدرات هاست. کندروسیتها ( سلول های اصلی و نگه دارندۀ این بافت) و اقسام رشته ها در این مادۀ
زمینه ای قرار دارند. کندروسیت ها فضاهای کوچکی را اشغال می کنند؛ به این فضاها «لاکنا» می گویند. غضروف رگ خونی ندارد و در نتیجه،  برای انتقال مواد غذایی و اکشیژن از روش انتشار استفاده می کند. مواد زاید نیز به همین روش از بافت غضروفی تخلیه می شوند.

انواع غضروف:

غضروف شفاف، رشته ای و ارتجاعی. این تقسیم بندی براساس مادۀ زمینه ای و سلول ها و رشته ها انجام می گیرد.

انعطاف پذیرترین نوع غضروف، غضروف ارتجاعی است. این نوع دارای رشته های ارتجاعی زیاد و مادۀ زمینه ای نسبتاً کم است. غضروف ارتجاعی کم وزن است و در سطح های خارجی، مانند لالۀ گوش، اپیگلوت و حنجره، یافت می شود.

غضروف شفاف

رشته های محکم کلاژن که غضروف شفاف را می سازند ، باعث استحکام و مقاومت آن نیز می شوند . این غضروف که انتها ی مفصل استخوانی را می پوشاند و دنده ها را به جناغ وصل می کند، در نای و بینی هم یافت می شود.

غضروف رشته ای 

این نوع غضروف دسته های فشرده ای از رشته های کلاژن و مقداری کمی زمینه ژل مانند دارد. غضروف رشته ای را در فک، منیسک های زانو و صفحة بین مهره ای می توان یافت.

 خون سازی 

مغز قرمز استخوان بافتی خون ساز دارد. وظیفة اصلی مغز قرمز تولید سلول های سه گانة خون (قرمز، سفید، پلاکت) است. درآغاز تولد ، مغز قرمز در همة استخوان ها وجود دارد اما با افزایش سن، فقط در استخوان های دراز دیده  می شود که آن هم باگذشت
زمان به مغز زرد تبدیل می شود و در نتیجه ، ظرفیت تولید سلول های خون کاهش می یابد.

برای افزودن دیدگاه باید شوید.