ساختمان قلب
اسامی دیگر :
قلب-ساختمان قلب-دریچه‌های قلب-دهلیز راست (Right atrium) – بطن راست (Right ventricle)-دهلیز چپ (left atrium) – بطن چپ(left ventricle)-دریچه میترال (Mitral) – سه لتی (Tricuspid)-دریچه‌های سینی آئورتی (Aortic valve) – سینی ششی(Pulmonary valve)
نام علمی :
Heart
قلب عضوی از بدن است که تقریباً به‌اندازه یک مشت بسته است و در پشت جناغ و بین دو ریه قرارگرفته و به طرف چپ بدن متمایل است. قلب اندام کوچکی است در اندازه تقریبی 12 سانتی‌متر طول ، 6 سانتی‌متر عرض و 3 سانتی متر ضخامت دارد و وزن
آن حدود 300 گرم بوده و مخروطی شکل می باشد. نقطه انتهایی آن (نوک قلب
) به سمت پایین و چپ کشیده شده است. این عضو، مانند یک پمپ دوگانه هماهنگ عمل می‌کند و خون را در سراسر بدن به حرکت درمی‌آورد. این پمپ، خونِ بدون اکسیژن را به ریه ها برده و در آنجا دی‌اکسید کربن را با اکسیژن مبادله می کند. خون به این راه، اکسیژن‌دار می شود
و پمپ ها آن را به اندام ها انتقال می دهند .بدین ترتیب خونرسانی ارگان ها و بافت های تمام بدن از جمله خود قلب تامین می گردد. قلب درون فضای مدیاستینوم میانی (قفسه سینه میانی) قرار دارد.
فراهم آوردن خون قلب
دیواره عضلانی قلب (میوکاردیوم) پیوسته در حال فعالیت است و به همین دلیل به گرفتن اکسیژن و انرژی از خون نیاز دارد. برای رفع این نیاز، شبکه‌ای از رگ‌های خونی در عضله قلب به وجود آمده است که به آن سرخرگ های کرونر
می‌گویند. سرخرگ راست و چپ کرونر شاخه‌هایی از آئورت هستند که از نقطه‌ای که آئورت از قلب خارج شده، تقسیم و از آن جدا می گردد. ساختار سیاهرگ‌هایی که مواد زائد را جمع‌آوری می‌کنند، شبیه ساختار سرخ رگی است. بیشتر خون این سیاهرگ‌ها
به وسیله حفره کرونری جمع‌آوری می‌شود. این حفره، در حقیقت یک سیاهرگ بزرگ است که در پشت قلب قرارگرفته و به درون دهلیز راست جای می گیرد. سیاهرگ در همه قسمت های بدن وجود دارد. دیواره آن
نازک بوده و بافت پیوندی بیشتری دارد. این خونِ سیاهرگ است که مواد غذایی سلول ها را به آن ها می رساند و مواد دفعی را از آن ها می گیرد. بیشتر خون سیاهرگ ها توسط حفره کرونری جمع می شود. جای این حفره، در پشت قلب قرارگرفته است و خون این حفره به درون دهلیز
راست قلب می ریزد.
سرخرگ‌های کرونر
این سرخرگ ها، نسبتاً کوچک‌اند و هرکدام فقط 3 یا 4 میلی‌متر قطر دارند. رگ‌های کرونری از ابتدای آئورت منشأ می‌گیرند که خون حاوی اکسیژن زیاد را دریافت می‌کنند. این سرخرگ‌ها از روی سطح قلب عبور می‌کنند
و در پشت قلب به یکدیگر متصل می‌شوند و یک مسیر دایره‌ای را ایجاد می‌کنند.
دریچه‌های قلب
قلب انسان دارای 4 دریچه می باشد که به منظور کنترل جریان خون استفاده می کند که بین حفره های قلبی و سرخرگ های بزرگ قرارگرفته‌اند. سمت راست قلب،
دهلیز راست (Right atrium) و بطن راست
(Right ventricle)
قرار دارد. این حفرات، خون را از گردش خون سیستمیک دریافت نموده و برای تبادلات گازی به درون گردش خون ریوی پمپ می کند. سمت چپ قلب، دهلیز چپ
(Left atrium) و بطن چپ (Left ventricle) قرار دارد. این حفرات، خون را از گردش خون ریوی دریافت نموده و به درون سیستم گردش خون سیستمیک پمپ می کند. این چهار حفره به شکل دو پمپ مجاور هم عمل می‌کنند که هر یک از آن‌ها
خون را به یک سیستم کاملاً متفاوت گردش خون ارسال می‌کنند. قسمت راست و چپ قلب توسط یک دیواره از یکدیگر جداشده که مانع از حرکت جریان خون از یک سمت قلب به سمت دیگر می‌گردد. طرف راست قلب، خون بدون اکسیژن را به دستگاه گردش خون ریوی می‌فرستد تا اکسیژن را به دست
آورد. سمت چپ قلب، خون حاوی اکسیژن و مواد غذایی را به تمام بدن می فرستد تا مصرف شود. دهلیزها حفره‌هایی از قلب هستند که خون را از خارج قلب دریافت می‌کند. درواقع دهلیز چپ، خون را از ریه‌ها و دهلیز راست، خون را از سایر قسمت‌های بدن می گیرد. بطن‌ها حفره‌هایی از
قلب هستند که خون را به خارج از قلب پمپ می‌نمایند. هر دو پمپ سمت راست و چپ قلب، هم‌زمان و هماهنگ با یکدیگر عمل می‌کنند. ابتدا دو دهلیز و سپس دو بطن هم‌زمان باهم منقبض‌شده و پس از انقباض هم‌زمان باهم استراحت می‌نمایند. دو دریچه بین دهلیزها
و بطن‌ها قرار دارد. دریچه میترال (Mitral) و سه لتی
(Tricuspid) که به دریچه های دهلیزی بطنی هم شناخته شده‌اند. دریچه میترال به صورت دوبخشی در قسمت چپ، بین دهلیز و بطن چپ است. دریچۀ سه لتی در سمت راست و بین دهلیز و بطن راست، قرارگرفته است.
دو دریچه سینی شکل نیز وجود دارد که یکی از آن ها در ابتدای سرخرگ آئورت و دیگری در ابتدای سرخرگ ششی قرار دارد. این دو دریچه‌های سینی آئورتی
(Aortic valve) و سینی ششی(Pulmonary valve)
می باشند. صداهای قلب ناشی از بسته شدن دریچه های قلب است. صدای اول قلب
(S1) ناشی از بسته شدن دریچه های میترال و سه لتی و صدای دوم
(S2) ناشی از بسته شدن دریچه های آئورتی و ششی است.
دریچه سینی شکل
این دریچه بین بطن راست وسرخرگ ششی قرار دارد. دریچه با فشار انقباضی بطن راست باز می‌شود تا خون را به سمت شش‌ها بفرستد. دریچه قلب قابلیت بسته شدن هم دارد. فشار برگشتی خون، لت‌های دریچه را به یکدیگر نزدیک می‌کند و دریچه
بسته می‌شود تا خون به قلب برنگردد. اما هنگامی‌که دریچه قلب باز می‌شود دریچه با فشارخون کنار می‌روند و دریچه قلب باز می شود. دریچه سینی آئورتی در بطن چپ و ابتدای سرخرگ آئورتی قرار دارد و دریچه سینی شکل ششی در بطن راست و ابتدای سرخرگ ششی قرار دارد. دریچه‌های
سینی شکل از بازگشت خون سرخرگ‌ها به درون بطن‌ها جلوگیری می‌کنند. در حالت طبیعی در طرف سرخرگی باز هستند. وقتی فشار بطن‌ها از سرخرگ‌ها بیشتر شود باز می‌شوند و هنگامی‌که فشار بطن‌ها به کمتر از فشار سرخرگی برسد بسته می‌شوند.
چرخه دوگانه قلب
گردش خونی شریانی به دو بخش عمومی و ریوی تقسیم می شود. در گردش خون ریوی از بطن راست شروع شده و به دهلیز چپ ختم می شود.
خون از قسمت راست قلب به شش‌ها فرستاده می‌شود و پس از اکسیژن‌گیری به قسمت چپ قلب بازمی‌گردد. در گردش خون عمومی از بطن چپ شروع شده و به دهلز راست ختم می شود. خونِ سرشار از اکسیژن از قسمت چپ قلب خارج‌شده و به تمام بدن می‌رود و به آن‌ها اکسیژن می‌دهد و
پس‌از آن به قسمت راست قلب بازمی‌گردد.
اسکلت قلب
قلب دارای 4 دریچه است که به حلقه های فیبروزی از جنس کلاژن متراکم متصل گردیده و اسکلت فیبروزی قلب را تشکیل می دهد. اسکلت فیبروزی قلب علاوه بر اینکه محلی برای اتصال دریچه هاست میوکارد دهلیزها و بطن ها را نیز از یکدیگر جدا
کرده و بدین ترتیب بعنوان یک عایق الکتریکی در بین دهلیزها و بطن هاست. رشته عضلانی بطن‌ها به‌صورت پیچ‌خورده در کنار یکدیگر قرارگرفته‌اند و انقباض آن‌ها در فواصل زمانی مرتب باعث شده تا خون از نوک قلب (انتهای قلب) بالا بیاید و به سرخ رگ‌های ششی و آئورت وارد شود.
