مراقبت از کودک
مراقبت از کودک
برای کنترل سلامت کودک چند اقدام صورت می گیرد:
1-دستگاه کنترل الکتریکی خارجی، ضربان قلب بچه و انقباض های مادر را ثبت خواهد کرد.
2-پاسخ های ضربان قلب فتوس به انقباض های مادر، به وسیله EFM دنبال می شود. در فتوس سالم، ضربان قلب باید در طول این انقباض ها افزایش یابد.
این نمودار شدت انقباض های مربوط به مادر را نشان می دهد و در نمودار بالایی پاسخ های ضربان قلب به این انقباض ها ترسیم شده است.
امتیاز آپگار
بعد از تولد نوزاد به منظور ارزیابی سلامت او و نیاز به درمان از امتیاز آپگار استفاده می شود. در این امتیاز 5 فاکتور در 1 دقیقه و 5 دقیقه بعد از تولد بررسی می شوند که معیار رنگ در کودکان غیر سفید (پوست تیره)، براساس رنگ دهان، کف دست و پا تعیین خواهد شد.
وضعیت ساختمان درونی بدن نوزاد بعد از تولد
اندام های بدن نوزاد به گونه ای است که کمک می کند نوزاد پس از تولد به رشد خود ادامه دهد. نوزاد در سال اول تولد بسیار سریع تر از سال های دیگر رشد کرده و ملاج های فیبروزی به مغز او اجازه رشد می دهند چرا که هنوز استخوان های سر از هم جدا هستند. این بافت فیبروزی
طی 18 ماه بعد سخت و استخوانی می شود ولی روند رشد مغز تا 6 سالگی ادامه دارد.
اندام های بدن بعد از تولد به صورت زیر تغییر می کنند:
چشم ها
چشم برخی از کودکان بلافاصله پس از تولد صورتی خواهد شد که این حالت دو علت می تواند داشته باشد:
1-بسته بودن مجرای اشک
2-عفونت باکتریایی ناشی از عبور از مجرای زایمان
پلک نوزاد بعد از تولد حالت پف کرده دارد.
فک
فک بعد از تولد شکل کامل خود را داشته و دندان های شیری وجود دارند اما هنوز بیرون نیامده اند که از 6 ماهگی به بعد ظاهر خواهند شد.
قلب
قلب قبل از تولد خون را به جفت می فرستاد ولی بعد از تولد تغییر ساختار می دهد تا خون را به شش ها ارسال کند.
شش ها
با اولین تنفس بعد از تولد شش ها پر از هوا شده و روند تنفس منظم آغاز خواهد شد.
روده ها
با تولد کودک، اولین مدفوع که سبز، غلیظ و زیاد است دفع خواهد شد. مدفوع ترکیبی از موکوز و صفرا است که به آن مکونیوم می گویند.
ران
در هنگام تولد فقط قسمت محوری استخوان های دراز ران سخت شده اند و غضروف های انتهایی امکان رشد را فراهم می کنند.
پاها
در زمان تولد بیشتر استخوان های پا غضروفی هستند و بسته به طرز گرفتن آن ها در رحم، ممکن است حالت بیرون زدگی و یا درون رفتگی داشته باشند. غضروف های مفصل ها و انتهای استخوان های دراز امکان رشد سریع اسکلت را فراهم می کنند.
ملاج ها
ملاج ها مفصل های انعطاف پذیر بین استخوان های سر هستند که تغییر شکل جمجمه را امکان پذیر ساخته و کمک می کند تا نوزاد به راحتی از مجرای زایمان گذر کند.
غده تیموس
تیموس بخش از دستگاه ایمنی است که در هنگام تولد بزرگ است چرا که مرکز رشد دستگاه ایمنی در دوران جنینی بوده و دستگاه ایمنی بدن خیلی زود به کمال می رسد.
کبد
کبد نیز در هنگام تولد از اندام های دیگر بزرگتر است زیرا در دوران جنینی مرکز ساخت گلبول قرمز بوده است ولی بعد از تولد این وظیفه به عهده بافت مغز استخوان خواهد بود.
لگن
لگن در ابتدا غضروفی است ولی در طول دوره کودکی استخوانی می شود.
اسکلت نوزاد
نوزادی که به دنیا می آید 300 استخوان دارد ولی در کودکی و بزرگسالی به هم جوش خورده و تبدیل به 260 استخوان می شود. در تصویر زیر که اسکلت نوزاد را نشان می دهد، بخش های غضروفی بدن آبی رنگ و بخش های استخوانی سفید رنگ هستند. برخی از قسمت ها همیشه غضروفی می مانند.
گردش خون در بدن جنین
از آنجایی که جفت دارای اکسیژن و مواد غذایی است، وضعیت گردش خون جنین متفاوت است. بیشترین مقدار خون جنین مخلوطی از خون دارای اکسیژن و بدون اکسیژن است که در تصویر زیر شما می توانید رگ های حاوی خون مخلوط را به رنگ بنفش مشاهده کنید. جریان خون از شش ها و کبد عبور
نمی کند بلکه به صورت زیر است:
1-مجرای سیاهرگی که سیاهرگ بند ناف را به بزرگ سیاهرگ زیرین وصل می کند، خون را از کبد به دهلیز راست می آورد. خون از دهلیز راست از طریق دریچه بیضی (پنجره ای میان دو دهلیز برای عبور خون از جفت به جنین) وارد دهلیز چپ شده و سپس به قسمت جلویی بدن فرستاده می شود.
2-خون بطن راست وارد سرخرگ ششی شده ولی به شش ها نمی رود بلکه به وسیله یک مجرای سرخرگی وارد آئورت می شود و از آئورت به سرخرگ های دیگر می رود.
3-خون در قسمت های بالا و پایین بدن به گردش در می آید.
4-مجرای سرخرگی به خون نافی اجازه می دهد که شش ها را دور بزند.
5-سیاهرگ بند ناف تمام مواد غذایی و گازهای محلول را جابجا کرده و سرخرگ نافی مواد زائد و خون بدون اکسیژن را به جفت حمل می کند.
گردش خون بعد از تولد
بعد از تولد نوزاد به صورت موجود مستقل بوده و نمی تواند اکسیژن و مواد غذایی مورد نیازش را از مادر تهیه کند در نتیجه گردش خون به این صورت است:
1-زمانی که نوزاد به دنیا می آید، با اولین تنفس، بند ناف بسته می شود در نتیجه جهت گردش خون به منظور تامین اکسیژن به سمت شش ها رفته و از شش ها اکسیژن می گیرد.
2-فشار ناشی از خون برگشتی از شش ها باعث می شود سوراخ بیضی میان دو دهلیز بسته شده و در نتیجه جریان طبیعی خون برقرار شود.
3-بیشتر خون اکسیژن دار وارد دهلیز چپ می شود.
4-همچنین مجرای سرخرگی، مجرای سیاهرگی، سیاهرگ نافی و سرخرگ های بند ناف هم بسته شده و به رباط تبدیل می شوند.
گردش خون در بدن نوزاد
از بعد از تولد، سرخرگ ها خون دارای اکسیژن را از قلب به اندام ها می برد و سیاهرگ ها خون بدون اکسیژن را از اندام ها به سمت قلب حمل می کند. لازم است بدانید که فقط سرخرگ ششی و سیاهرگی ششی هستند که به همین ترتیب خون اکسیژن دار و خون بدون اکسیژن را منتقل می کنند.
خون ها با هم مخلوط نمی شوند به همین دلیل است که در تصویر زیر رگ های خونی دارای اکسیژن به رنگ قرمز و رگ های خونی بدون اکسیژن به رنگ آبی نشان داده شده اند.
تغییرات در مادر بعد از زایمان
بعد از بارداری بدن مادر مجددا تغییرات فیزیولوژیک جدیدی را تجربه می کند تا بتواند برای این دوران آماده باشد.
جمع شدن رحم
در مراحل دوم و سوم زایمان که نوزاد و جفت از رحم خارج می شوند، بدن مادر هورمون هایی ترشح می کند که به جمع شدن رحم کمک می کند. رحم تا زمانی جمع می شود که به حالت طبیعی باز گردد این عمل با شیر دادن بهتر انجام می شود.
پستان ها
از دوران بارداری غده های تولید کننده شیر بزرگ و زیاد شده و روند بزرگ شدن پستان ها برای تغذیه کودک شروع می شود به گونه ای که به وضوح قابل دیدن است. در این زمان کیسه های شیر در غده های تولید کننده شیر حجیم و زیاد می شوند. از ماه سوم بارداری پستان ها ماده ای
به نام آغوز یا کلستروم تولید می کند که مایعی زرد رنگ با خاصیت آنتی بادی است که به دستگاه دفاعی بدن نوزاد در مقابله با عفونت های تنفسی، گوارشی و مواد حساسیت زا کمک می کند. در آغوز ترکیبات دیگر همانند آب، مواد معدنی و پروتئین ها وجود دارد. بعد از تولد نوزاد
چند روز طول می کشد تا پستان ها شیر تولید کنند در این فاصله نوزاد از آغوز تغذیه می کند.
